Војната во Украина одамна ги надмина стандардните војни и стана медиумска војна на (дез)информации. Од сите страни има непотврдени и лажни вести, а речиси и да нема сериозни воено-стратешки анализи за состојбите на терен.

Во обид да донесе поголема јаснотија на случувањата во Украина, „Курир.рс“ пренесува анализа на аналитичарот Андреј Ќириќ, која ја пренесуваме во целост.

Воен аспект

Што се случува и зошто?

Пред нешто повеќе од две недели, руската армија почна „специјална операција“ во Украина со релативно јасно дефинирани политички, но не и воени цели. Односно, барем во достапните информации, не постои јасна причинско-последична врска меѓу прокламираните политички цели и инструментите на сила за нивна реализација.

Постојат неколку верзии за настаните што и претходеа на војната. Оружјето „ѕвецка“ речиси една година, а околу Донбас се трупаат украински и руски војници. Сосема е јасно дека Киев имаше намера да го реши проблемот во Донбас со сила, според „хрватското сценарио“ во „Бура“ и „Блесок“, што ги зголеми влоговите на пошироката игра и изврши притисок врз (рускиот претседател Владимир) Путин или да го следи подигање на влоговите со веќе преземените дејствија или немоќно да гледа како неколку милиони жители на Доњецката и Луганската народна република (ДЛНР), од кои повеќето сега веќе имаат руски пасоши, биде етнички исчистена. Тогаш ќе се поставеше прашањето за Крим.

Според, наводно, заробените документи на украинските сили во Донбас, акцијата требало да почне на 7 или 8 март. Според, наводно, заробените документи на руските војници во Бердјанск, Русите планирале да почнат со операции на 20 февруари, но ги преместија за 24 февруари.

Не знам на кого може да му се верува овде, но мислам дека тоа не е толку важно. Секако е јасно дека стратешката намера на Украина е да ја заврши приказната со ДЛНР со цел да го забрза процесот на пристапување во НАТО или барем да ја покаже својата способност пред Вашингтон и да склучи билатерален воен договор кој ефективно би ги заобиколил НАТО и Европејците. За таа цел, околу 150.000 луѓе беа концентрирани на границата на прекинот на огнот, што е приближно половина од мирновременските вооружени сили на Украина, и тоа најдобриот дел. Наспроти нив стоеја 30-40.000 (некои неофицијални податоци велат и 15-20.000 борци на ДЛНР, иако претпоставувам дека тоа значи само оние кои биле ангажирани на линијата за разграничување или веднаш во позадина, а не оние кои биле на одмор, на обука…). Значи, односот на моќност беше помеѓу 1:8 и 1:4, во зависност од тоа како се пресметува; што е сосема доволен однос на силите за напаѓачот. Се сомневам дека можеле да го освојат ДЛНР на јуриш, но таквата офанзива сигурно ќе ја придвижеше иницијативата во корист на Украинците и значително ќе ја усложнеше секоја руска интервенција.

Затоа, беше очигледно дека пред околу една година беше донесена одлука зголемување на бројот на украинските сили во Донбас да биде следено со зголемување на распределбата на сили на руската страна на границата и подготовка на превентивен удар. Тој танц траеше цела година додека двете страни не проценија дека се доволно силни за офанзивни акции.

(Ја ставам капата на генералот и седнувам на столот) Во секој случај, јас не би го направил тоа така и би ги оставил Украинците први да го почнат нападот, со што барем делумно би се стекнал легитимитет на операцијата, по што веднаш би ги „поклопил“ натрупаните украински сили со артилериски и ракетни удари од долг дострел, кои потоа би ги пренел во длабочина и во следниот месец темелно би уништил сè од воено значење во цела Украина, без многу загуби и со локализирање на контактниот конфликт на „ослободување“ на Донбас. Но, очигледно има поголем геополитички влог во играта и дека се оди на се или ништо, дури и по цена на пореметуање на воените пшланови и големи жртви.

Русите имаа одлична стратешка замисла, но многу ја утнаа изведбата.

Две фази на операцијата

Досегашнот тек на операцијата може условно да се подели во две фази:

1. Почетната руска операција која траеше првите 4-5 дена, во која врвовите на оклопните механизирани сили ја преминаа границата и се вклучија во релативно бавни воведни битки, додека огромното мнозинство војници останаа неразвиени во позадина. Истовремено, лесно моторизирани трупи, а особено падобранци, извршија длабоки упади со цел да внесат хаос во украинската одбрана и да заземат што е можно поголема територија пред да се консолидира одбраната, што во многу случаи се претвори во самоубиствени мисии од влетување во добро бранети урбани области. Овој дел беше во согласност со руската доктрина, но недостигот на тешка артилериска поддршка и многу скромната акција на воздухопловните сили, со цел да се избегнат цивилни жртви, не беа.

Мојата теорија е дека зад сцената во игра беше дека ќе има воен удар во Киев, кој требаше да ја парализира и деморализира одбраната, нешто што, сепак, отсуствуваше. Немам никакви конкретни докази за тоа, но според достапните информации се чини дека целата руска логистика на првиот ешалон била дизајнирана за операција од 4-5 дена, со очекување дека целиот ангажман ќе биде завршен во две недели. Исто така, се чини дека голем број руски војници кои беа ангажирани на официјално воените вежби немале поим дека воопшто одат во Украина и дека воопшто не биле информирани дека операцијата се одвива. Тоа има смисла во контекст на оперативната заштита на контраразузнавањето, но е погубно за моралот и капацитетот за изведување теренски мисии. Наводно, само падобранците имале прецизни упатства за извршување на нивните мисии. Слетувањето на аеродромот Антонов е сосема лудачки маневар кој сигурно ќе се проучува со децении. Фактот што не резултираше со стратешки успех не ја намалува дрскоста на планирањето и храброста на падобранците кои цел ден се држеа во целосна опколеност.

2. Прилагодување на невозможноста на првичниот план и враќање на фабричките поставки. Откако се покажа дека отсуствува очекуваното непружање активен отпор и дека отпорот е неочекувано силен и организиран (Зеленски ден претходно ја одобри наредбата за дискретна мобилизација на резервната и територијалната одбрана, како и за дислокација на воздухопловните сили на воениот распоред) Русите решија да го забават оперативното темпо и да внесат артилерија за да ги неутрализираат точките на упорната одбрана.

Оваа фаза се уште трае, иако е при крај, и мислам дека во следната недела или десет дена ќе ја видиме следната фаза – развој на маневрирање во некои правци и ликвидација на градските упоришта; што веќе може да се забележи на некои места, особено во јужниот стратегиски правец.

Во првата фаза, руската армија воопшто не делуваше како кохерентна целина, поради специфични политички ограничувања и оперативно маскирање (иако САД имаа прилично точна претстава за датумот и прегледот на операцијата – невозможно е да се кријат илјадници единици тешка опрема во 21. век), но секоја стратешка и оперативна насока дејствуваше независно и некоординирано. Немаше темелно извидување, подготвителен оган, освојување на воздушната супериорност, уредување на логистички линии …

Накратко, дојде до спонтано распаѓање на формациите кои требаше да дејствуваат како единствена заедничка композиција. Тоа доведе до бројни загуби поради заседи, напади врз снабдувањето во заднина, па дури и воздушни напади на предните делови на колоните кои отидоа напред надвор од чадорот на ПВО. Некаде од вториот ден имаше масовна појава на напуштање на возилата поради останување без гориво и дефекти кои кулминираа за околу 7-10 дена.

Возилата, пред се тенковите, кои голтаат стотици литри нафта дневно, едноставно останаа без гориво поради нарушување во логистичкиот синџир и беа оставени покрај патиштата. Што е целосно во согласност со официјалната руска доктрина, што значи дека е поопасно екипажите да останат изолирани покрај неподвижните возила, кои секако во одреден момент ќе бидат подигнати од следниот ешалон и ќе се вратат во употреба. Сепак, феноменот доби огромни размери, со стотици напуштени возила, па дури и комични слики на локални украински селани кои со трактори влечеа полесни возила во своите гаражи. Во секој случај, пропагандно многу непријатна слика.

Длабока битка

Исто така, доктрината за длабока битка подразбира заобиколување на постојните точки на одбрана и развој во длабочина и нивно подоцнежно елиминирање во опколеноста. Овде, сепак, тоа не беше можно од три причини.

Прво, климатските услови се апсолутно неповолни за ваков тип маневар, бидејќи бранот на топло време веќе ја омекна земјата доволно за да го направи ризично излегувањето од патот дури и за возилата со гасеници. Видовме софистицирани возила како Панцир“ или ТОС заглавени во калта и оставени на локалното население да прават со нив што сакаат. Тоа што војната почна во најнеповолниот момент е потврда за чувството дека мора да се брза.

Второ, дури и да е лето – руската патна логистика е тесно грло, традиционално наследено од Црвената армија. Поголемиот дел од логистиката се потпира на железничкиот сообраќај, со ограничен број камиони, многу помалку од на пример, колку што има во американските корпуси и армиски единици. Железницата, која е попространа и поекономична од камионите, вклучува безбедни железници и области за утовар и истовар на возилата. Значи железничките клучки во градовите, кои е невозможно да се заобиколат. Камионите може да ги заобиколуваат градовите по цена на потрошувачката на гориво и изложеноста на напади, но железницата не може.

Трето, упориштата во градовите не се само фиксни одбранбени позиции, туку и појдовни точки за локални оклопни механизирани испади, артилериски напади во радиус од 20-30 километри и бази на операции за извидувачки и диверзантски групи кои неказнето можат да нападнат камиони, па дури и оклопни возила, колони кои се обидуваат да ги заобиколат градовите. Тоа беше најефективно направено во Харков, во чија околина беа пресретнати бројни конвои и каде што Украинците го изразија најдинамичниот борбен дух. Речиси е сигурно дека меѓу украинските специјалци кои се занимаваат со вакви акции има и странци. Прецизни податоци во реално време за движењето на руските формации се обезбедени од мрежата на американски разузнавачки сателити, така што е релативно лесно да се организираат офанзивни акции. Интересно е што минатата година Харков беше назначен за клуч за потенцијалната украинска одбрана од страна на американски аналитичари и советници кои предложија минирање на обиколниците и подготовка на утврдени позиции и складишта во самиот град.

Понатаму, всушност нема заден ешалон кој би ги окупирал опколените градови. Кога се увиде дека е прескапо едноставно да се игнорираат градовите, задачата падна на маневарските единици кои беа предвидени да напредуваат во длабочините на украинскиот поредок, а не за урбана борба. Единствен исклучок е сегашната операција за освојување на Мариупол, каде што всушност операциите се одвиваат школски.

Урбаната борба е секогаш тешка, крвава и бавна. Особено кога противникот е вкопан и подготвен. А, особено кога во градот има пријателски настроени цивили чии животи сакаш да ги спасиш. Освојувањето на градовите подразбира, пред сè, нивно целосно опкружување, огнена надмоќ, сигурни линии за снабдување, добро координирани јуришни тимови и доволен број војници за да се обезбеди освоениот простор од повторна инфилтрација. Во градовите, бригада на послаба пешадија, доколку е мотивирана, може успешно да води одбранбена битка против дивизија на супериорни сили. И украинските сили во Мариупол се нешто послаби, додека оние во Харков се (прилично) засилени дивизии. Искуствата од Грозни, Фалуџа, Бејрут, Мосул, Алепо, па дури и Хју, Сеул, Берлин, Калининград, Варшава, Сталинград итн. се доволни за да се илустрира како тоа изгледа. Не постои генерал кој не би сакал да избегне ваква борба. Проблемот е што Русите не можат да го направат тоа и ќе треба да трошат време и крв на освојување на градовите еден по еден.

Цивилни жртви

Украинците свесно ги користат цивилите како жив штит, особено во оние градови кои важат за проруски, водејќи се од логиката дека Русите нема да користат тешка артилерија против нив, што беше точно на почетокот додека не се акумулираа загубите. како и дека ако тие луѓе загинат – уште подобро, затоа што и така се сомнителни во однос на лојалноста, а тие што ќе преживеат сигурно ќе ги мразат Русите. Дополнително, со приказната за страдањата на цивилите лесно се мобилизира западната јавност.

Постојат тврдења дека дури и на север, каде што националното чувство на Украина е многу посилно, бранителите не дозволуваат цивилите да се евакуираат во блиската Русија, туку ги упатуваат во блиските градови контролирани од украинските сили, од кои некои се под опсада. Чисто мрцварење.

Се разбира, не може со сигурност да се каже кој ги предизвикува инцидентите со пукање во цивили кои се обидуваат да се евакуираат, никој од нас не бил лично присутен за да направи форензика на бојното поле, но сосема е јасно кому му е во интерес да предизвика такви инциденти и да ги задржи цивилите во градовите.

Бројот на цивилни жртви во првата недела беше исклучително низок за ваков обем на операции, само неколку стотици, но досега веројатно веќе надмина илјада. Сепак, кога ќе се споредат, да речеме, со цивилните жртви во Ирак и Авганистан, дури и со употреба на оние „системи со висока прецизност“, тоа е прилично скромно и укажува на свесна намера да се задржат бројките на жртви што е можно пониско.

Згора на сето тоа, Украинците рутински позиционираат артилерија и борбени возила во центрите на градовите, а има и сателитска снимка од батерија С-300 распоредена во Киев. Како да се неутрализира таквата цел без колатерална штета, особено што Русите немаат голем број борбени беспилотни летала и кои се уште не се ставени во масовна употреба? Многубројните снимки обајвени од самите Украинци покажуваат дека болниците, образовните институции и градинките се претворени во бараки. Некаде е разбирливо дека војската која се брани во урбана зона ќе користи такви објекти за свои потреби, но со тоа тие престануваат да бидат цивилни. На пример, воениот камион што хируршки го удри НАТО во дворот на Драгша Мишовиќ во 1999 година беше сосема легитимна воена цел и верувам дека беше предупредување за други слични глупости (иако останува прашањето како НАТО точно знаеше дека камионот е таму во тоа време бидејќи немаше дронови над Белград). Што би направиле ако во тој двор има ВБР батерија како во Харков?

Некој ќе одговара за воени злосторства според меѓународното воено право, што може да биде голем адут за Русите за смирување кога ќе се спушти прашината.

Медиумска војна

Постои голема конфузија околу претставувањето на настаните во медиумите. Со површен поглед на мејнстрим медиумите, можам да се согласам со луцидната забелешка на Димитри Војнов дека „војната е првата жртва на оваа војна“.

Имено, речиси и да нема светски воени репортери кои од близу ги следат воените дејствија, туку само репортери кои побегнале и се забарикадирале во Киев. Оттука, немаме ништо како симулакрумски спектакл како што беше војната во Ирак или гонзо акција како во Виетнам.

Русите имаат неколку репортери од нивните медиумски куќи, но ги нема многу и одат доста зад првите борбени линии и во принцип не се особено информативни. Најмногу личат на оние репортери од „Starship Trupers“ на Верховен.

Онаму каде што недостигаат професионални медиуми, просторот го исполнуваат аматерите. Ако Виетнам беше телевизиска војна, ова е војна на социјалните мрежи.

За разлика од редовната руска армија, која има забрана за употреба на мобилни телефони во борбени зони (иако некои недисциплинирани поединци се чини дека успеале да добијат телефони и локални картички), Украинците, војниците и цивилите, снимаат буквално сè. Оттука и целосната диспропорција и искривување во прикажувањето на настаните. Социјалните мрежи и индиректните медиуми се преплавени со снимки од заробени и убиени Руси, напуштена и уништена опрема. Сепак, она што впечатливо недостасува се сцените на заробените и убиените Украинци и нивната напуштена и заробена техника.

Единствен исклучок се неколку локални известувачи со силите на ДЛНР, чии снимки покажуваат значителни украински загуби, а ако тие може да се искористат за екстраполирање во однос односите на другите правци, може да се заклучи дека „тепаат Србите, но тепаат и Турците“.

Се чини дека Русите одличиле да го уништат 72-от центар за психолошко војување на украинската армија во Киев, кој конкретно беше таргетиран пред околу една недела, иако се споменува и помош од полски студија.

Она што го прават Украинците, покрај тоа што измислуваат идиотски митови и произведуваат снимки со лажни затвореници, е уредување видеа и рециклирање и фотошопирање на небитни фотографии (иако мислам дека прават помалку во последните денови – или затоа што веќе го постигнаа посакуваниот ефект на Запад или поради неутрализирање на споменатиот 72-ри центар). Нивната цел е да се соберат овие снимки и да се прикачат на тематски групи на социјалните мрежи, од каде дополнително ги преземаат мејнстрим новинарите.

Со оглед на тоа што има многу помалку видеа од руска страна, а бидејќи е далеку понедостапно дури и за теоретски неутралните новинари кои би сакале да ги консултираат, поради медиумската блокада на руските медиуми, се создаде целосно искривена слика за војната. Односно слики, бидејќи ни руските мејнстрим медиуми не емитуваат украинска пропаганда, што всушност не би ни смееле да го прават според новововедените закони, но руските социјални мрежи се уште баратаат со двете страни на медалот, што не може да се каже за западните.

Во врска со ова, има една интересна појава што сум ја забележал многупати во различни страници – западњаците, кои се толку емотивно вложени во војната, свесно се согласуваат да шират пропаганда за која знаат дека е неточна за да „дадат морална поддршка“, што е целосно лудило. Дури и од оние повеќе или помалку објективни известувачи се бара да застанат во редот и како папагали да ја повторуваат воената пропаганда, инаку тие се „руски платеници“. Ова го гледам за прв пат. Мислам, тоа можам да го очекувам од самите Укранви, нормално би било да се возбудени и ангажирани, но ова се луѓе од трета страна.

Ова искривување доведува до сосема погрешни заклучоци за текот на војната.

Некритички следејќи ги украинските извори, како и сите западни, а богами и многу наши медиуми, може да се добие впечаток дека руската армија е во тотален неред и дека Украинците штотуку не влегле во Кремљ, додека Путин се крие некаде на Урал, во страв од воен удар.

Западните медиуми едногласно зборуваат за „неуспех“ и „продлабочување“, како и за „херојска одбрана“. Се сеќавам дека во 2008 година истата матрица беше активирана во Грузија, само таму војната заврши во првиот круг, а наративот беше дискретно повлечен во фиока до следниот пат.

Мапите што се користат во медиумите немаат никаква врска со ситуацијата на терен. Сепак, Русите исто така имаат тенденција да објавуваат преоптимистички мапи со области кои сè уште не се ставени под контрола.

Загуби

Приказните за жртвите се дел од таа медиумска стратегија.

Украинците не ги пријавуваат своите жртви, а мислам дека Русите до денес отидоа на околу 15.000 мртви, додека Русите пред една недела признаа околу 500 мртви (без единиците на ДЛНР) и наведоа околу 2.500 убиени Украинци.

Мојата лична методологија за проценка на загубите што ги тврдат завојуваните страни во сите војни е да се помножат сопствените декларации со 2 или 3 и да се поделат на противникот со 3 или 4. А погледнете чудо, пред два дена Пентагон излезе со проценка од 2-4 илјади загинати Руси, додека не дадоа проценка на Украинците. Тоа е веројатно најреалната проценка досега. На прв поглед се чини многу, бидејќи горе-долу сите војни во последните децении беа или селски востанија со полска артилерија или колонијални интервенции. Последната сериозна конвенционална војна беше ирачко-иранската војна во 1980-тите (иако не знам колку сериозно може да се нарече тоа „шамарање на осакатени“), или пред тоа Јом Кипур во 1973 година, пред повеќето од нас да се родат. Луѓето го имаат изгубено чувството за проценка.

Сериозните војни одземаат десетици илјади животи. Дури и кај победниците. Во кампањата во Полска во 1939 година, која стана школски пример за успешен Блицкриг, Германците имаа околу 15.000 мртви и исчезнати и над 800 тенкови исфрлени од упптреба за помалку од еден месец борбени операции. Израел претрпе релативно скромни жртви во своите војни од 1967 и 1973 година, но загуби 70-80% од своите оклопни возила во двете војни (не мора да бидат уништени, главно привремено онеспособени).

Оттука, загубите на неколку илјади мртви и заробени и нешто повеќе од 150 тенкови во континентална војна со висок интензитет не се особено драматични. Анализата на фотографскиот материјал покажува дека само околу една третина од руската опрема е всушност уништена или оневозможена, а останатиот дел е напуштена поради недостиг на гориво или дефекти. Некои од тие возила веројатно се уништени подоцна, други се запленети, но повеќето ќе бидат вратени во одреден момент – затоа што кој го контролира бојното поле ја контролира и поправката на опремата на него.

Дури и Пентагон пред неколку дена излезе со проценка дека 95% од руските сили во Украина се оперативни.

Значи целиот медиумски спин за наводниот масакр е психолошка операција, ништо повеќе.

Што не значи дека Русите не прават грешки и тоа сериозни, но сепак, не е катастрофално како што не убедуваат медиумите.

Втора фаза

Втората фаза на консолидација и адаптација на Русија кон планот Б трае веќе десет дена и веројатно ќе трае уште некое време, пет до десет дена, но нема да трае бесконечно. Русите се обудиваат што побрзо да ја завршат војната бидејќи секој ден операцијата чини најмалку милијарда долари, а паричните резерви се намалуваат.

Во овој поглед, сосема е неразбирливо тоа што Москва дозволи половина од нејзините монетарни резерви, околу триста милијарди долари, да останат заробени во странските централни банки. Сите макроекономски показатели јасно укажуваа дека државата со години се подготвувала за вакво воено сценарио, барем од 2014 година, ако не и порано, а толку важна ставка е пропуштена, особено ако од минатата година беше јасно дека ќе има конфликт. Но, тоа е само една од тешките грешки кои беа направени на подготовките, разузнавачката веројатно е уште полоша.

Сепак, наивни се надежите на Западот дека Русија има временско ограничување за војување, по што едноставно ќе ја повлече опашката, затоа што сериозните држави не функционираат така. Воената економија (а Русија сè уште не се префрлила на неа, ниту има директни индикации дека ќе биде така) може да функционира со години ако е потребно, колку што е потребно. Логиката на егзистенцијалната војна е различна од логиката на колонијалната експедиција, нема анализа на трошок/бенефит или отчукување на часовникот.

Во секој случај, од една страна, постои овој импулс за забрзување на операциите, од друга страна, потребно е време да се зајакне постојната и темелно да се исчисти позадината пред нови офанзивни операции.

Во таа смисла, ова затишје беше искористено за пренос на нови сили и дополнително проширување на контролата околу клучните патишта. Во тек се борби околу Чернигов и Суми, со цел нивно заземање (пред некој ден оклопните единици од Чернигов извршија локален напад, веројатно со цел да го нарушат офанзивниот ред), но и покрај работата на артилерија, очигледно е дека недостасува пешадија за чистење.

Исто така, покрај тие два града има и помали единици на украинската војска кои се расфрлани на помали места. Тие веројатно не се од голема борбена вредност, но не можат да се игнорираат бидејќи го загрозуваат снабдувањето на руските единици во првата линија, што очигледно конечно го разбраа Русите, чиј доктринарен рефлекс е агресивен напредок без какво било подолго запирање. Сега ќе мора да работат против тој рефлекс.

Русите досега покажаа значителен тактички дилетантизам (ни Украинците не се подобри, но тие се во одбрана каде што тоа е помалку изразено, а и помалку се очекува од нив), каде што на снимките се гледа основна неусогласеност на многу единици, недостаток на бочно обезбедување на линиите, несоодветно извидување…

Се чини дека главно само падобранците знаат што прават, но се фокусирани на бесмислени слетувања во кои веројатно загинале стотици од нив, како и на ненаменски тактички задачи. Рускиот систем е нефлексибилен и догматски и ќе им треба многу време и крв за да се воиграат за она што ги чека, што е целосно во традицијата на руската и советската воена историја. Но, во Русија постои изрека „Првите палачинки секогаш се размачкани“.

Борбата за Киев

Од западната страна продолжува операцијата за опкружување на Киев, бидејќи целосната блокада е основен предуслов за секој напад на бранета градска зона. Украинците организираат локални контранапади, но без некој голем успех, а се чини дека Русите полека ја прошируваат контролната зона околу градот, а истовремено преку автопатот Е40 напредуваат кон Житомир. Таму има украинска механизирана бригада, која е полесно да ја победиш на отворено ако ја фатиш, отколку да ја пуштиш да влезе во градот.

Повеќето руски војници на овој фронт сè уште не се активно вклучени во борбените операции. Исто така, во Белорусија има барем уште една оперативна група која им помага на Белорусите да ја обезбедат границата со Полска, но во исто време, со своето присуство, ги врзува украинските резерви на запад од земјата да не се преселат на другите фронтови.

Веројатно би било оптимално да се заземе Житомир и да се продолжи напредувањето кон Виниција и да се избие на границата со Молдавија, со што централна и источна Украина би биле отсечени од снабдувањето од Запад, но јасно е дека Русите немаат сила за таква операција.

Целата област меѓу Киев и Харков е флуидна, без јасна линија на фронтот, како онаа западно од Киев. Проблемот со просторот и несигурните линии за снабдување е проблем за Русите.

Харков е сè уште во потковица, опкружен од три страни или подобро да се каже од две ипол, а во последните неколку дена околу него се водат жестоки битки. Единиците лоцирани во градот се веројатно најспособните во целата украинска армија и ќе биде тешко да се избркаат од утврдениот град.

Донбас, Мариупол и јужниот фронт

Во Донбас фронтот полека се движи кон запад, некаде побрзо, некаде побавно, но постојано оди. Проблемот е што оваа линија во голема мера е воспоставена веќе осум години, а украинските единици кои ја бранат очигледно немаат намера да ја остават без борба. Но, во исто време тоа претставува и нивната судбина, бидејќи клештите околу нив полека се затвораат од север и од југ, а прашање на време е кога тие ќе се сретнат некаде околу Павлоград. Откако ќе влезат во котелот, тоа ќе биде најголемата кланица видена во Европа од 1945 година.

Одлуката на Киев да ја брани линијата во Донбас, која е очигледно неодбранлива, веројатно е резултат на политички притисок, логиката „ни чекор назад“, што е сосема спротивно на успешната операција на флексибилна одбрана во, да речеме, северниот правец. Веројатно има симболична важност да се остане во Донбас што е можно подолго, а и целосна неволност да ги предадат позициите кои во 2014 година сотешка мака ги стекнаа и осум години ги утврдуваа.

Да почнеа со организирано повлекување кон Днепар од првиот ден, сега ќе имаа непробојна линија во градовите на реката, а вака, за месец-два ќе завршат во битка за нивно уништување. Од друга страна, паѓањето на линијата во Донбас директно ќе ја загрози одбраната на Харков, кој ќе биде отсечен од линијата за снабдување.

Во Мариопол се водат улични битки, а најверојатно градот ќе биде исчистен за недела-две.

На јужниот фронт, во регионот на Николаев, Русите вршат притисок врз самиот град Николаев, но немаат сила да го заземат на јуриш. Затоа веќе една недела пуштаат експедиции на другата страна, на северозапад кон Вознешењска, каде што се водат улични борби против локалните сили, но и на североисток кон Крив Рог.

Од една страна, ова е целосно во согласност со руската (и старата советска) доктрина за опипување на пулсот на непријателот и барање слаби точки во неговата распореденост, но проблемот е што тие немаат доволно сила да ги искористат тие слаби точки кога ќе ги најдат. Се чини дека на прилично голема површина воопшто нема активни единици од двете страни и тоа е еден вид ничија земја каде што крстари кој ќе стигне.

Она што очигледно им бега од вид и на нашиот народ и на западњаците е тоа колку Украина е генерално голема територија, за кои пространства станува збор. Таа е втора по големина земја во Европа, со градови од стотици илјади жители за кои малкумина знаат дека воопшто постојат. Зборувајќи со луѓето, гледам дека тие немаат поим колку е сето тоа големо. Само обезбедувањето логистика во област од 100-200 километри е комплицирана работа.

Но, она што уште повеќе не го сфаќаат луѓето е тоа колку всушност малку луѓе учествуваат во сето ова.

Број на војници

На фронтот од над две илјади километри се борат околу двесте илјади Руси (не сите се борбени единици, околу половина се разни потпори и Розгард) и неколку десетици илјади луѓе од ДЛНР – наводно со мобилизацијата нивниот број пораснал до околу 70.000, но не може со сигурност да се каже, додека од друга страна веројатно веќе има над половина милион различни украински формации. Релативно мал број луѓе на огромен простор.

Ова на прв поглед изгледа како идеално сценарио за маневарско војување, кое Русите многу го сакаат, но како што веќе објаснив, тоа не е можно поради климатските услови, несигурноста на позадината и немањето резерви. Така, дури и таму каде што би можеле да доминираат во отворениот простор, тие се ефективно ограничени од тие параметри.

Идејата да се нападне толку голема земја со само 200.000 луѓе (плус силите на ДЛНР) според мене е луда, а тоа само зборува за прекумерната самодоверба на руското планирање. Буквално не очекуваа организиран отпор.

Од друга страна, со исклучок на линиската одбрана во Донбас, Украинците се организираа за длабока одбрана, со оперативни групи во поголемите урбани зони со сила од една до неколку (повеќе или помалку) редовни бригади и бригади за територијална одбрана, полиција и заштитни одреди..

Нешто многу слично на концептот за народна одбрана на ЈНА од седумдесеттите/осумдесетите, само сигурно многу поефикасно, барем поради недостатокот на внатрешна национална нетрпеливост што украинскиот шовинизам во голема мера ги исчисти во последните осум години. Иако постојат и елементи на германската концепција за одбраната на Источна Прусија 1944/45 со потпирање на фетунг градови како центри на упорна одбрана, што поради послабата урбанизација во Југославија беше планирана само за Белград и Загреб.

Руската армија има вкупно околу триста илјади членови во копнената армија, што, кога ќе се отфрлат сите заднински служби, центри за обука, гарнизони во други земји и Калининград, значи дека маргината на стратешки резерви што може дополнително да се воведе во борба е многу тенок. Има, но тие се слаби.

Друг проблем е што рускиот закон забранува ангажирање на регрути во борбени операции надвор од руската територија, така што значителен број членови едноставно не може да се користат. Што не значи дека не биле искористени, што предизвика коментар на Путин дека тоа е направено по грешка, туку едноставно нема доволно професионални војници за операција од оваа големина.

Бројчаноста би можела да се обезбеди со повикување на резервните сили на доброволна основа, а веројатно има неколку стотици илјади кои би одговориле и би го решиле проблемот со бројчаноста и би ослободиле регрути за позадински задачи на руска територија, но се чини дека таквата регрутација е заглавена од некоја непозната причина. Доброволците засега не смеат да се пријават.

Исто така, од почетокот, руските банки создаваат проблем со граѓанските донации за Донбас и тамошните воени и хуманитарни структури. За Русите, глупостите од тој тип се историска константа, и тоа најмногу ме потсетува на саботажата на воените напори на меншевиците во 1916/17 година. Слично нешто веројатно ќе се случеше во 1941 година доколку Сталин не ја „исчистеше куќата“ на време.

За тоа време, илјадници странски борци веќе им се приклучија на украинските сили, од од секаков ков. Има сè – од идеалисти мотивирани од медиумското покривање, преку емиграцијата од Чеченија, џихадисти кои Турците ги префрлаат од Идлиб и Азербејџан, неонацисти од Западна Европа, американски платеници, Полјаци, „дезертери“ од Легијата на странците, дрски Бразилци на кои фавелите се веројатно им се недоволно кул и секако, специјалци од западните тајни служби кои се таму на задача. ЦИА, наводно, во моментов масовно регрутира исламисти од Тунис до Ирак. Оваа група веројатно собира луѓе кои во некој претходен момент се гледале преку нишанот. Барем се сетија да ги распределат во „тематски“ баталјони.

Од друга страна, Сиријците се пријавија, како и војници од Централноафриканската Република, каде што Вагнер ја реши работата пред една година, да се борат на руска страна (иако самите Руси не смеат да се борат на руска страна), така што целиот конфликт има глобална геополитичка димензија, со фигури на пешаци кои се движат од континент до континент.

Сепак, таквите нео-меѓународни бригади имаат повеќе пропаганден отколку вистински борбен ефект. Од луѓе со толку различни позадини и нивоа на искуство, тешко е да се формираат кохезивни единици без подолго заедничко воигрување.

Една работа што е импресивна е апсолутната руска рамнодушност кон „меѓународното јавно мислење“. Го прават она што мислат дека е потребно, според логиката што мислат дека е потребна и не даваат пет пари за „медиумската војна“, која секако не би можеле да ја водат рамноправно.



Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.