Го видов Живко Јаневски, татко ми, како автор, фотограф и професионалец. Неговиот личен стил кој го негувал и начин на работа – во репортажите секогаш има и широк и крупен кадар, протрет и пејзаж, доколку е возможно. Нешто што уште се учи на часовите за новинска фотографија, вели Маја Јаневска Илиева, ќерка на доајенот на македонската фотографија Живко Јаневски.

Синоќа во Културно информативниот центар (КИЦ) во Скопје беше отворена изложбата „Живко Јаневски: Точки на интерес“, која ја подготви и уреди Станко Неделковски, кустос во Музеј на Град Скопје. Станува збор за истражувачки проект од 2020 година во Музејот на град Скопје на Оделот за „Современа фотографија и филмски материјал“, на случајно пронајдени фотографски материјали (филмски негативи) кој доведе до сознание дека целокупниот материјал е од фоторепортерот и доајенот на македонската фотографија Живко Јаневски работен за потребите на „НИП Нова Македонија“.

На изложбата беа прикажни фотографии од првите денови на плурализмот, новото Собрание, заминувањето на ЈНА од Македонија, протестите за враќање на македонските војници од ЈНА, бројни посети на значајни политички претставници од повеќе земји и организации и бројни други случувања околу Собранието како и бројни културни и спортски настани во период од 1989 до 1994 година.

Јаневски почина на 15 март 2000 година во Скопје како уредник на фотографија во дневниот весник „Нова Македонија“.

Највредното нешто на оваа изложба за мене е сознанието дека сè уште постојат луѓе како Станко Неделковски. Тоа е човекот кој знаеше да препознае што е вредност, напорно и трпеливо работеше, вредно, студиозно и слободно можам да кажам со многу љубов не само знаење, ја подготви оваа изложба. Сите аплаузи треба да ги упатиме нему. Луѓето како Неделковски мене лично ми ја враќаат надежта дека тука сè уште постојат и работат етички професионалци во својата работа, вели Јаневска Илиева, која работи како фоторепортерка во „Нова Македонија“.

Според Јаневска Илиева, уметноста, особено добрата, носи во себе универзални етички пораки и затоа е прекрасна.

Оваа изложба лично ми потенцираше неколку работи. Иако ова е само дел од секојдневната работа на Живко, овие фотографии според времето кога се снимени се од историско значење за државата. Впрочем, секоја работа на фоторепортерот како документарист на дневните збиднувања е значајна за општеството, додава Јаневска Илиева.

Таа ја нагласува и улогата и значењето на весникот „Нова Македонија“ кој ја имал тогаш, како се третирале сите случувања, политички, културни, спортски...

Ова покажува како сериозно се пристапувало на обработката на настаните. Од оваа сериозност следи изненадувањето за историјата на овие негативи, вели Јаневска Илиева.

Неделковски, кој ги пронајде негативите, пребарувајќи низ материјалите од тогашниот новински гигант НИП „Нова Македонија“ се заблагодари на КИЦ што ги отвори вратите за изложбата. Во жолтите коверти на кои било испишано „Црно – бели Живко“ имало 285 негативи, осносно околу 9.500 фотографии. Неделковски успеа да ги дигитализира и од тој материјал направи селекција од 110 фотографии што се поставени на изложбата.

Моето задоволство е огромно кога Музејот на град Скопје прави изложба како во времињата кога се создадени овие фотогафии. Овие 110 фотографии ќе останат засекогаш во Музејот на Град Скопје, ќе зборуваат за едно време и ќе имаме сочувани фотогафии, рече Неделковски.

Директорот на КИЦ Антонио Димитров се заблагодари на Неделковски и на Музејот на Град Скопје за можеби, како што рече тој највозбудливата изложба што ја имале оваа година.

Неделковски дојде со спремен каталог, со спремна изложба, да поразговарме околу просторот и јас му реков дека нема термини. Годишната програма е подготовена однапред и сите термини беа зафатени. Почна да ми ја раскажува приказната. Почнав да ги разгледувам фотографиите и си реков: Оваа изложба мора тука да ја направиме. Ја поместивме нашата јубилеејна изложба, 55 години КИЦ за да ја вметнеме оваа фантастична изложба, рече Димиторв.

На крајот самоиницијативно пред присутните се обрати, Димитрија Ќуркчиев, новинар во „Екран“ и „Нова Македонија“ кој раскажа анегдота со Живко Јаневски од времето кога работеле заедно.

Изложбата во КИЦ ќе биде отворена до 14 декември годинава.

Александра М. Бундалевска

фото: Културно информативен центар

The post Го видов Живко Јаневски, татко ми, како автор, фотограф и професионалец и неговиот личен стил, вели Маја Јаневска Илиева по отворањето на изложбата „Точки на интерес“ appeared first on Република.

Во Културно информативниот центар – Скопје вечерва во 19,30 часот ќе биде отворена изложба на фотографии од фоторепортерот и доајен на македонската фотографија Живко Јаневски  (1940-2000) насловена „Точки на интерес“.

На изложбата ќе бидат претставени 110 дигитално испечатени фотографии. Станува збор за истражувачки проект од 2020 година во Музејот на Град Скопје на Одделот за современа фотографија и филмски материја.

Оваа изложба е настаната преку истражувачки проект од 2020 година во Музејот на Град Скопје на одделот за „Современа фотографија и филмски материјал“, на случајно пронајдени фотографски материјали (филмски негативи), што доведе до сознание дека целокупниот материја е од фоторепортерот и доајенот на македонската фотографија Живко Јаневски работен за потребите на „НИП Нова Македонија“, информираат организаторите.

Фотографиите на Јаневски се визуелен документ на времето кога се осамостојуваше Републиката. Во овие фотографски записи снимени во почеток на деведесетите години на минатиот век е документирано времето на големите опшествени промени во Македонија, вели Станко Неделковски, кустос во Музејот на Град Скопје, кој ја уреди изложбата „Живко Јаневски – Точки на интерес“.

Првите денови на плурализмот, новото Собрание, заминувањето на ЈНА од Македонија, протестите за враќање на македонските војници од ЈНА, бројни посети на значајни политички претставници од повеќе земји и организации и бројни други случувања околу Собранието како и бројни културни и спортски настани се документирани преку фотографиите на Јаневски кои биле објавени во првиот македонски дневен весник „Нова Македонија“. Јаневски почина на 15 март 2000 година во Скопје како уредник на фотографија во дневниот весник „Нова Македонија“.

Сè ова ќе завршело на буниште, ако Станко Неделковски не ги пронашол негативите од фотографиите кои ќе бидат дел од изложбата. По ходниците на НИП-от, кога поранешната издавачка куќа влезе во стечај имало куп картонски кутии полни со материјали. Неделковски, инаку фотограф и вработен во Музејот на Град Скопје почнал да пребарува низ материјалите и на една од тие кутии полна со големи жолти коверти, било испишано „Црно – бели Живко“. Му било дозволено да ги земе. Во ковертот имало 285 негативи, осносно околу 9.500 фотографии. Неделковски успеал да ги дигитализира и од тој материјал направил селекција од 110 фотографии што ќе бидат поставени на изложбата.

https://republika.mk/vesti/kultura/fotografiite-na-zivko-janevski-se-vizuelen-dokument-na-vremeto-koga-se-osamostojuvashe-makedonija/

The post Фотографии кои не смеат да бидат заборавени: Изложба на Живко Јаневски во КИЦ appeared first on Република.

Фотографиите на доајенот Живко Јаневски се визуелен документ на времето кога се осамостојуваше Републиката. Во овие фотографски записи снимени во почеток на деведесетите години на минатиот век е документирано времето на големите опшествени промени во Македонија, вели Станко Неделковски, кустос во Музејот на Град Скопје, кој ја уреди изложбата „Живко Јаневски – Точки на интерес“ а ќе се отвори на 1 декември во 19,30 часот во Културно информативниот центар (КИЦ) во Скопје.

Првите денови на плурализмот, новото Собрание, заминувањето на ЈНА од Македонија, протестите за враќање на македонските војници од ЈНА, бројни посети на значајни политички претставници од повеќе земји и организации и бројни други случувања околу Собранието како и бројни културни и спортски настани се документирани преку фотографиите на Јаневски кои биле објавени во првиот македонски дневен весник „Нова Македонија“. Јаневски почина на 15 март 2000 година во Скопје како уредник на фотографија во дневниот весник „Нова Македонија“.

Сè ова ќе завршело на буниште, ако Станко Неделковски не ги пронашол негативите од фотографиите кои ќе бидат дел од изложбата. По ходниците на НИП-от, кога поранешната издавачка куќа влезе во стечај имало куп картонски кутии полни со материјали. Неделковски, инаку фотограф и вработен во Музејот на Град Скопје почнал да пребарува низ материјалите и на една од тие кутии полна со големи жолти коверти, било испишано „Црно - бели Живко“. Му било дозволено да ги земе. Во ковертот имало 285 негативи, осносно околу 9.500 фотографии. Неделковски успеал да ги дигитализира и од тој материјал направил селекција од 110 фотографии што ќе бидат поставени на изложбата.

Овие фотографии го документираат најважниот период од формирањето на Македонија како самостојна држава, говори можеби за најважниот период, одд 1989 до 1994 година.

НЕДЕЛКОВСКИ: Секако дека периодот е значаен од историски аспект, како визуелен документ на времето кога се осамостојуваше Републиката. Во овие фотографски записи, материјали достапни за оваа изложба, снимени во почеток на деведесетите години на минатиот век, документирано е времето на големите опшествени промени. На филмските негативи се првите денови на плурализмот, новото Собрание, заминувањето на ЈНА од Македонија, протестите за враќање на македонските војници од ЈНА, бројни посети на значајни политички претставници од повеќе земји и организации и бројни други случувања околу Собранието како и бројни културни и спортски настани

Станува збор за извореден материјал, снимен од врвен фоторепортер, кој сега првпат јавно се презентира во форма на изложба.

НЕДЕЛКОВСКИ: Изложбата е форма за јавно преставување на овие авторски дела и покрај тоа што дел од фотографиите биле објавениво во тогашниот дневн весник „Нова Македонија“. Фотографиите тогаш имале функција да пренесат видување на некој настан и случување, а сега од една дистанца ќе се потсетиме на тие времиња но со еден нов поглед ќе може да ја видиме креативноста од фотграфски аспект на авторот.

[caption id="attachment_576442" align="alignnone" width="400"] Седница на Собранието 1992 година, Автор: Живко Јаневски[/caption]

Фотографиите од изложбата се дел од секојдневната повеќедецениска работа на Живко Јаневски како фоторепортер на тогаш најголемата издавачка куќа, НИП „Нова Македонија“. Што беше најтешко при составување на изложбата?

НЕДЕЛКОВСКИ: Реално не може да се презентира целокупниот материјал кој е достапен за оваа изложба, морав да направам селекција во која ќе има приказна за времето и креативниот напор на авторот, а да се презентира дел и од интересот кој го имал за создавање на фотографиите и надвор од секојдневните работни задачи во Издавачката куќа.

Материјалот кој вие го пронајдовте во еден од ходниците на НИП „Нова Македонија“ за малку ќе завршел на буниште. Во тој материјал, во тие жолти коверти на кои пишувало „Црно-бели Живко“ имало 285 црно-бели филмови и 9.500 негативи. Можете ли да објасните што се требаше да се направи за да се стигне до изборот од 110 фотографии кои ќе бидат прикажани на изложбата?

[caption id="attachment_576440" align="alignnone" width="600"] Дождлив ден, 1990, автор: Живко Јаневски[/caption]

НЕДЕЛКОВСКИ: Бидејќи материјалите се состоеа од црно-бели филмови, требаше да се дигитализираат и прегледаат што содржат поединечно секој негатив. Со неколку селекции се дојде до изборот кој ќе биде поставен на оваа изложба. Изборот на фотографии одново се обработи и подготви за печатење и се изработија изложбени фотографии.

Како го правевте изборот? Посебно е важно нивното именување и датирање. Како го направивте тоа?

НЕДЕЛКОВСКИ: За истажувањето да биде целосно, продолжив со откривање на фотографиите во изданијата на НИП Нова Македонија во Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“ каде поголемиот дел на фотографии ги пронајдов и така ги датирав, на изложбата ќе бидат со легенди претставени за кои текстови во кој период се создадени овие фотографии и со наслови кои соодветствуваат на самите фотографии.

Овие фотографии се вредно културно наследство, но и наш пораз, бидејќи говорат за односот кој го има државата кон материјалите и докумените на нашата понова историја.

НЕДЕЛКОВСКИ: Како кустос во Оделот за Современа фотографија и филмски материјал во Музејот на град Скопје задача ми е да се грижам и обработувам културното наследство, а со тоа и да го презентирам на пошироката јавност, а овој проект го подрржаа и финансираа Градот Скопје и Министерството за култура

Колку е важно да се продолжи со истражување на материјалите со кои ќе се збогати современата фотографија на Музеј на Град Скопје?

НЕДЕЛКОВСКИ: Со оваа изложба ќе се збогати збирката на Музејот на град Скопје со 110 фотографии на доаенот на Македонската фотографија Живко Јаневски покрај збирките на Благоја Дрнков, Лазо Величковски, Иво Вељанов, Владимир Плавевски, Цветко Иванов.

[caption id="attachment_576441" align="alignnone" width="640"] Референдум на Албанците во Македонија 1992 година, Автор: Живко Јаневски[/caption]

Кои се вашите сознанија, дали има уште материјали и жолти коверти кои завршиле во отпад?

НЕДЕЛКОВСКИ: Претпоставувам дека и на некое друго место има сочувано материјали, а оваа изложба ќе биде само иницијација ако негде има фотографски или филмски материјал не само од Живко Јаневски туку и голем број на фоторепортери кои работеле во издавачките куќи, да се истражат и бидат на вистинското место, во Музеите, каде ќе се зачуваат, заштититат и презентираат.

[caption id="attachment_576443" align="alignnone" width="840"] Патот кон Ресен 1993 година, Автор: Живко Јаневски[/caption]

Живко Јаневски, мајстор на фотографијата

Живко Јаневски (Градско, 1.08.1940 – Скопје 15.03.2000) со фотографија почнал да се занимава како член на белградските фотоклубови „Електромашинац” и „Београд” (1957 /1968). За време на своите студии во Белград како член на фото клубовите освојува низа врвни награди и признанија во земјата и во странство за уметничка фотографија. Во 1962 година ја прави својата прва самостојна изложба во Клубот на Студентскиот дом во Скопје. Во 1965 година има самостојна изложба во Ваљево, и во 1966 и во Белград, Р. Србија, во 1974 самостојна изложба поставува во филмскиот Мотовун, Хрватска за да на истата година биде одликуван за Мајстор на фотографија на Југославија, а во наредната година во Берн, го добил највисокото меѓународно признание за уметничка фотографија ЕФИАП.

[caption id="attachment_576429" align="alignnone" width="696"] Томислав Димовски Бучки и Живко Јаневски[/caption]

Во 1992 ја отвора ретроспективната изложба насловена “Imagines vitae” во Уметничката галерија – Скопје.

Неговиот талент кон крајот на шеесеттите години од минатиот век го забележал филмскиот режисер и сценарист Живоин Павловиќ кој го ангажирал како филмски фотограф за својот игран филм „Кога ќе бидам мртов и бел“, едно од неколкуте филмски остварувања од т.н. „црн бран“ во југословенската кинематографија. Во 1971 година повторно е ангажиран во областа на филмската фотографија, овој пат за потребите на „Црно семе“ - дебитантскиот игран филм на режисерот Кирил Ценевски.

Како фотограф професионално почнал да работи по враќањето во Скопје (1968). Целиот свој работен век го минал во НИП „Нова Македонија како уредник на фотографија на изданијата „Журнал”, „Нова Македонија”, „Вечер”, „Екран”, „Починка”, „Пулс”. Излагал уште на дваесетина групни изложби во најзначајни фото салони во светот. Освоил 84 награди.

Почина на 15 март 2000 година во Скопје како уредник на фотографија во дневниот весник „Нова Македонија“.

Од 2001 година е востановена годишна „Гран при награда Живко Јаневски” за најуспешни фоторепортерски остварувања.

Разговараше: Александра М. Бундлаевска

The post Фотографиите на Живко Јаневски се визуелен документ на времето кога се осамостојуваше Македонија appeared first on Република.