· Самоубиството е трета водечка причина за смрт кај лица на возраст од 15 до 29 години, се вели во извештајот кој го објави Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) по повод 10 Септември - Светски ден за превенција на самоубиства 2024 година.

Според извештајот на ИЈЗ, повеќе од 720 000 луѓе умираат поради самоубиства секоја година. Причините за самоубиства се повеќеслојни, под влијание на социјалните, културните, биолошките, психолошките и еколошките фактори присутни во текот на животот.

Седумдесет и три проценти од глобалните самоубиства се случуваат во земји со ниски и средни приходи.

Претходен обид за самоубиство е важен ризик фактор за самоубиство во општата популација.

Самоубиствата се голем јавно-здравствен проблем, со повеќе од 720 000 смртни случаи годишно на глобално ниво. Секое самоубиство има далекусежни социјални, емоционални и економски последици на заедниците ширум светот.

Во 2021 година, самоубиството беше третата најчеста причина за смрт кај младите од 15 до 29 години, при што речиси три четвртини (73%) од случаите се случиле во земји со ниски и средни приходи.

Темата на Светскиот ден за превенција од самоубиства за периодот 2024-2026 година: „Промена на наративот за самоубиства“ заедно со повикот за акција „Започни го разговорот“, има за цел да ја подигне свеста за важноста на намалувањето на стигмата и поттикнувањето отворени разговори за спречување на самоубиствата. Промената на наративот за самоубиства подразбира трансформирање на начинот на кој го перципираме ова комплексно прашање, како и премин од култура на молчење и стигма кон култура на отвореност, разбирање и поддршка.

Овој повик за акција ги охрабрува сите да започнат разговор за самоубиствата и нивната превенција. Секој разговор, без разлика колку и да е мал, придонесува кон создавање на поддржувачко општество кое им помага на поединците што се соочуваат со овие сериозни проблеми. Со иницирање на вакви значајни разговори, можеме да ги разбиеме бариерите и да ја подигнеме свеста, овозможувајќи развој на култура на поддршка.

Темата, исто така, ја истакнува важноста од давање приоритет на превенцијата од самоубиства и грижата за менталното здравје во креирањето политики, повикувајќи на владина акција. Промената на наративот бара застапување за политики кои го приоритизираат менталното здравје, го зголемуваат пристапот до услуги и обезбедуваат поддршка за оние на кои им е потребна.

Светскиот ден за превенција од самоубиства (WSPD) беше воспоставен во 2003 година од Меѓународната асоцијација за превенција од самоубиства во соработка со Светската здравствена организација (WHO). Секоја година, десетти септември има за цел да го стави во фокус овој важен и горлив проблем, нагласувајќи ја потребата од намалување на стигмата и подигнување на свеста меѓу организациите, владите и јавноста, пренесувајќи единствена порака дека самоубиствата може да се спречат.

Врската помеѓу самоубиствата и менталните нарушувања, како депресијата и нарушувањата поврзани со употреба на алкохол, е утврдена во земјите со високи приходи. Сепак, многу самоубиства се случуваат импулсивно во моменти на криза, при нарушена способност за справање со животните предизвици, предизвикани од финансиски проблеми, конфликти во врските или хронична болка. Дополнително, доживувањето на насилство, злоупотреба или загуба, како и чувството на изолација, е тесно поврзано со самоубиственото однесување, особено кај ранливите групи кои се соочуваат со дискриминација, како бегалците, мигрантите, ЛГБТИ заедницата и затворениците.

Постојат неколку мерки кои можат да се преземат на ниво на популација, под-популација и индивидуално ниво за да се спречат самоубиствата и самоповредувањето. Иницијативата за превенција од самоубиства на СЗО, "LIVE LIFE", ги препорачува следниве клучни ефикасни интервенции базирани на докази:

- ограничување на пристапот до средства за самоубиства (на пр., пестициди, огнено оружје, одредени лекови);

- интеракција со медиумите за одговорно известување за самоубиства;

- поттикнување на социо-емоционални животни вештини кај адолесцентите; и

- рано идентификување, проценка, управување и следење на секој што е погоден од самоубиствено однесување.

Овие мерки треба да се спроведуваат заедно со ситуациска анализа, мултисекторска соработка, подигање на свеста, градење капацитети, финансирање, надзор и мониторинг и евалуација.

Превенцијата од самоубиства бара координација и соработка помеѓу различни сектори на општеството, вклучувајќи го здравството, образованието, трудот, земјоделството, економијата, правдата, одбраната, политиката и медиумите. Со оглед на повеќеслојната природа на самоубиствата, неопходни се сеопфатни и интегрирани напори.

The post Самоубиството е трета водечка причина за смрт кај лица на возраст од 15 до 29 години appeared first on Република.