Познатиот македонски поет Славе Ѓорго Димоски е годинешен добитник на државната награда „23 Октомври“ за остварување во областа на културата и уметноста. Ова престижно признание се доделува за долгогодишни остварувања во областа на науката, културата, образованието, заштитата на државните интереси и промоција на државните приоритети, вредности и културно-историското наследство од јавен интерес на Македонија.

Роден е на 18 март 1959 година во Велестово. Завршил Филолошки факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Основач е и претседател на манифестацијата „Поетска ноќ во Велестово“, бил претседател на Управниот одбор на Национална установа „Струшки вечери на поезијата“. Член е на ДПМ, на македонскиот ПЕН центар и на академијата „Анте Поповски“. Автор е на деветнаесет стихозбирки, на шест книги за деца, на книги есеи и активно препејува. Негови поединечни песни и поески циклуси преведени се на над триесетина јазици, а 19 одделни книги му се преведени на англиски, руски, српски, турски, шведски, хрватски, полски, азерски, бугарски и др. Наградуван е со повеќе домашни и меѓународни награди и признанија, меѓу кои „Браќа Миладиновци“, „Ацо Шопов“, „Антево перо“, „Григор Прличев“ за најдобра поема, „Гранпри Исток-запад“ (Романија), „Сергеј Есенин“ (Русија) и др. Застапуван е во сите антологии на македонската поезија објавени во Македонија и низ светот по 1982 година.

Годинава сте добитник на Државната награда „23 Октомври“ во областа на културата и уметноста. Станува збор за високо државно признание и едно од многуте во низата на Вашата долгогодишна кариера. Што значат за Вас наградите? Дали Ви претставуваат потврда за сработеното или можеби обврска?

Државната награда „23 Октомври“ за мене има двојно значење, прво дека од највисок врв е верификуван мојот четири и пол деценискиот труд врз полето на литературата, поточно поезијата и второ, во нејзиното име е врежан светлиот датум на формирањето на Внатрешната македонската револуционерна организација кој ќе биде темелот на денешната современа македонска држава. А со тоа што сум ги добил најрелевантните награди за поезија кај нас и неколку надвор од Македонија е укажана доверба кон мојата поезија од оние што ја вреднувале, а тие се колеги од мојата фела. Многу од порано сум рекол, а до тоа држам и денес, дека искрениот поет треба да е малку воздржан од нивниот „сјај“ бидејќи не содава заради нив, туку затоа што пишувањето, посебно поезија, е поривот што ја предизвикува негова насушна потреба за да пишува. Тоа е задачата или обврска на поетот, а наградувањето е вреднување на создаденото. Сакам само да додадам дека книжевната критика е неопходна да ја следи поезијата, бидејќи ѝ треба промислено длабење во нејзините слоеви за да се посочи на нејзиниот сјај проблеснат од јазикот на поетот. Но, за жал тоа го нема или е редок случај, дневните весници, кои се и премалку за нашата средина, не посветуваат посебно внимание на книжевната критика, како некогаш, а книжевните списанија излегуваат многу ретко и проблемот со нивната дистрибуција го оневозможува љубопитството на читателот.

Во два мандати бевте Претседател на УО на поетскиот фестивал „Струшки вечери на поезијата“. Тоа е најстариот поетски фестивал во светот и самиот сте поет, па сметате ли дека поезијата може да направи промени? И што треба да се преземе, или промени во СВП?

Околу Струшките вечери на поезијата повеќе пати сум се искажувал, и во однос на неговото значење во светски рамки, и во однос на начинот како постепено да се менува и да ги следи глобалните промени на секој план со цел да се вклопи и втопи во предизвиците што ги носи новото време кога бев претседател на Управниот одбор. За мене фестивалот отсекогаш претставувал духовен и душевен восклик и свеченост на цивилизацискиот интелект. Тој е еден од најпрепознатливите македонски брендови во светот, а кај нас, во Македонија ги носи сите јазици од светот. Мислам и во тоа е неговата потреба од постоење и неговата актуелност. Секој е свесен дека поезијата не може да направи некакви промени на големо, на денешен јазик кажано глобално, ниво, но може ( а и тоа го прави) да отвори некои скриени простори во душата на човекот кои, самотно, длабоко внатрешно, ќе му се спротивстават на овој светски дехуманизам.
СВП сега се пред нов предизвик кој ќе зависи од новото раководство, но голем е мојот оптимизам во зачувување и осовременување на нивниот високо ниво.

Основач сте и долгогодишен претседател на манифестацијата „Поетска ноќ во Велестово“, во чии рамки се одржуваат поетски портрети, концерти, изложби, поетски читања на гости од земјава и од странство. Дали институционалната поддршка која ја добиваат ваквите манифестации е доволна и доколку не, имате ли некое решение, предлог за начин на кој би се финансирале проектите од културата во земјава?

Идната година фестивалот „Поетска ноќ во Велестово“ ќе го има своето триесет и седмо издание, полека ја затвора четвртата деценија од постоењето и за тоа време стана своевиден феномен кој собира различни уметници од целиот свет. Препознатлив е, атрактивен е, оригинален во својата концепција, за што мислам дека и тоа го одржа толку долго време. Колку што расте фестивалот толку повеќе расте и потребата од поддршка за непречено реализирање на програмите опфатени во неговите рамки. Имаме институционална поддршка, но не ги задоволува основните потреби од едноставна причина што висината на средствата се на ниво од пред неколку години и не може да се следи инфлацијата. Постојано тоа го укажуваме на Министерството за култура и туризам, но до сега не сум сигурен дали тие наши укажувања биле разгледувани и анализирани програмските содржини со цел да бидат правилно вреднувани. Имаме надеж дека за идното издание поддршката ќе ги задоволи потребите на фестивалот.
Наш предлог е манифестации кои во континуитет се одржуваат повеќе децении и со широка афирмација да имаат поинаков третман од оние кои, какви што имавме примери во изминативе години, да се регистрираат колку да ги земат средствата од Министерството и да згаснат, или здруженија на граѓани кои постојат неколку години, добиваа високи средства, а не реализираа ни една програма.

Летово беше промовирана Вашата најнова стихозбирка, под наслов „Грозје од кукавица“. Книгата е всушност завршен дел од трилогијата со неоангажирана поезија, заедно со „Извештаи на рисот“ (2016) и „Јазик и леб“ (2019) каде се пародираат општочовечки и национални теми, како страв, сомнеж, свеста за изгубена надеж, химната, најпознатата реченица на Делчев, владеењето на логиката на интересот, а не логиката на моралните вредности...Па оттука, дали преку овој однос меѓу политиканството и поезијата треба да сфатиме дека само поезијата може да ја спаси чистата човечка свест?

Што може да стори една песна?
Самото време, без некоја однапред смислена концепција наметна да ја создадам оваа трилогија. На некој начин сакав да кажам дека пишувањето поезија денес е еден вид субверзија – чин кој им се спротивставува на постулатите на денешниот свет на популизам. Можеби треба да се избегне класичното сфаќање за ангажирана поезија, но мислам дека е дојдено време да се испраќаат пораки токму преку ангажирана поезија, бидејќи во неа доминира рецепцијата на секојдневието, на политиканството, но и на спознавањето на стварноста, провокативноста, возбудата и вознемиреноста. Стиховите можат (а и треба) да се сфатат и како психолошка реакција на она што се случува околу нас и во нас и на општествено, и на национално рамниште, тие треба да посведочат за човековата оскудна моќ, за трогателната вистина, за прашањето каде и во каков свет живееме. Другите одговори се наоѓаат во вашето прашање.

Во Вашето обраќање по повод доделената награда „23 Октомври“ рековте Вашето занимање е ракување со зборовите и дека ако поетот замолчи ќе замолчи и душата на јазикот. А душата на нацијата е и јазикот...

Државната награда „23 Октомври“ е една од најзначајните во Република Македонија бидејќи, преку основањето на Македонската револуционерна организација на овој ден во 1893 година во Солун, па преку Илинденското востание 1903 година и најважниот документ „Крушевскиот манифест“ кој подоцна се преточи во асномските определби за слободна Македонија и 8 Септември конечно Република Македонија да биде слободна самостојна држава е континуитет кој на највисоко ниво ги изразува слободарските идеи и идеали на македонскиот народ.

Јас доаѓам од сферата на литературата и моето занимање е ракување со зборовите. Токму Македонската револуционерна организација ја собра тогашната македонска интелигенција, токму во неа се поставени и темелите на идниот стандардизиран македонски јазик, токму од нејзините пазуви се изнедри книгата „За македонцките работи“ во која Крсте Петков Мисирков го постави фундаментот на идниот современ македонски јазик.

Реков дека доаѓам од сферата на литературата, поконкретно од сферата на поезијата. Поетскиот јазик не е конкурентен на денешниот потрошувачки свет бидејќи тој доаѓа од сакралните проблесоци на исконско постоење на јазикот и цврсто се држи за стожерот на опстојувањето. Јазичната политика е во темелот на националната политика. Најзначајниот елемент на културната политика е дека македонскиот идентитет е втемелен во македонскиот јазик и кирилицата. Јазикот и писмото се еден од идентитетските столбови на сите нас. Ако поетот замолчи ќе замолчи и душата на јазикот. А душата на нацијата е и јазикот.

Ја примам оваа награда во името на оваа вечна земја. На мојата вечна земја. Вечноста и Бог се едно исто. Нашата Република е мала, но огнена. Таква била Крушевската Република, таква била Асномската Република, таква е и оваа Република денес. Но толку ни ги стеснале границите што нема простор за друго име освен за Република Македонија.

Да живее Република Македонија!

 

 

The post Мислам дека е дојдено време да се испраќаат пораки токму преку ангажирана поезија appeared first on Република.

Во организација на Културно информативниот центар – Скопје, со поддршка на Град Скопје денеска ќе биде промовирана стихозбирката „Грозје од кукавица“ од Славе Ѓорѓо Димоски во издание на „ПНВ Публикации“.

Книгата низ разговор со авторот ќе ја претстави промоторот Јулијана Величковска.

Славе Ѓорѓо Димоски (1959, Велестово, Охрид) завршил Филолошки факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Основач е и претседател на Поетска ноќ во Велестово, бил претседател на Управниот одбор на Национална установа Струшки вечери на поезијата. Член е на ДПМ, на македонскиот ПЕН центар и на академијата „Анте Поповски“.

Автор е на деветнаесет стихозбирки, на шест книги за деца, на книги есеи и активно препејува. Негови поединечни песни и поетски циклуси преведени се на над триесетина јазици, а 19 одделни книги му се преведени на англиски, руски, српски, турски, шведски, хрватски, полски, азерски, бугарски и др. Наградуван е со повеќе домашни и меѓународни награди и признанија, меѓу кои „Браќа Миладиновци“, „Ацо Шопов“, „Антево перо“, „Григор Прличев“ за најдобра поема, „Гранпри Исток-запад“ (Романија), „Сергеј Есенин“ (Русија) и др,. Застапен е во сите антологии на македонската поезија објавени во земјава и низ светот по 1982 година.

Изданието на стихозбирката „Грозје од кукавица“ е поддржано од Министерството за култура и беше во потесниот избор за наградата „Браќа Миладиновци“ за 2024 година што ја доделуваат Струшките вечери на поезијата.

The post Промоција на книгата „Грозје од кукавица“ од Славе Ѓорѓо Димоски appeared first on Република.

Стихозбирката „Грозје од кукавица“ од Славе Ѓорѓо Димоски ќе биде промовирана во среда (9 октомври) со почеток во 19:30 часот во Салон Империјал 2 во Културно-информативниот центар Скопје.

Стихозбирката е во издание на „ПНВ Публикации“, а промоцијата е во соработка со Град Скопје. Книгата низ разговор со авторот ќе ја претстави Јулијана Величковска

Славе Ѓорѓо Димоски завршил Филолошки факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Основач е и претседател на Поетска ноќ во Велестово, бил претседател на Управниот одбор на Национална установа Струшки вечери на поезијата. Член е на ДПМ, на македонскиот ПЕН центар и на академијата „Анте Поповски“. Автор е на деветнаесет стихозбирки, на шест книги за деца, на книги есеи и активно препејува. Негови поединечни песни и поески циклуси преведени се на над триесетина јазици, а 19 одделни книги му се преведени на англиски, руски, српски, турски, шведски, хрватски, полски, азерски, бугарски и др. Наградуван е со повеќе домашни и меѓународни награди и признанија, меѓу кои „Браќа Миладиновци“, „Ацо Шопов“, „Антево перо“, „Григор Прличев“ за најдобра поема, „Гранпри Исток-запад“ (Романија), „Сергеј Есенин“ (Русија) и др,. Застапуван е во сите антологии на македонската поезија објавени во Македонија и низ светот по 1982 година.

Изданието е поддржано од Министерството за култура и беше во потесниот избор за наградата „Браќа Миладиновци“ за 2024 г. што ја доделуваат Струшките вечери на поезијата.

The post Промоција на книгата „Грозје од кукавица“ од Славе Ѓорѓо Димоски во среда appeared first on Република.

Меѓународната награда „Арка”, која истоимената издавачка куќа од Смедерево ја доделува за најдобра книга од странски и најдобра книга од домашен автор објавена на српски јазик во текот на годината, годинава им припадна на Славе Ѓорѓо Димоски за книгата „Рисови извештаји и друге песме / Извештаи на Рисот и други песни“. Покрај него оваа година е добитник и Веле Смилевски. Одлуката ја носи меѓународно жири.

Славе Ѓорѓо Димоски, сосема веројатно, меѓу сите македонски поети (дури и да ги вклучиме Влада Урошевиќ, Радован Павловски и Санде Стојчевски) е најблизок до надреалистите и надреалистичкото јадро на неговата поезија е најсилно. Тој е оној поет кој знае како зборовите се (пре)раѓаат, се спојуваат, кршат, ништат, никнуваат како феникс. Оној што го знае, навистина го знае нивното лице и нивната опачина, лицето на реверсот и обратното лице. Оној што ги мери зборовите, стиховите и песните и на вагата на срцето и на вагата на душата. Сите негови стихозбирки биле значајни датуми на македонската поезија. Некои, богами, и европски и светски. Набљудувана на ареално ниво, поезијата на Димоски ги исполнува и земјата и небото, но и просторот долу и горе, кој често се претвора во самата празнина. Движењето е амбивалентно: пад (т.е потопување) и воздигнување. Но, падот како вознесението, и дали и вознесувањето е пад? Хименот на времето е продрен и тој навлегува и во легендарното, митското, архетипското (митот носи и еротика; се пее за сончевиот екстремитет што ја раѓа Земјата). Допира и до сите времиња, како и до симбиозата на просторот и времето. Основната слика на целокупната поезија на Славе Ѓорѓо Димоски би можела да се нарече кутија во кутија. Ништо во неговата поезија не може да се прочита и протолкува на прв поглед. Целата поезија на Димоски е палимпсестично напишана преку библиска позадина, вистинско ново, целосно искривено, лирско евангелие. Неговите песни се еден вид спор со Бога… Во поетската констелација на големите, исконски македонски поети, оние чиј живот е самата поезија, несомнено е Слава Ѓорѓо Димоски. Несомнено класик! – стои во одлуката на меѓународното жири.

Ова меѓународно признание се доделува од 2003 година, а меѓу другите што го добиле се истакнати имиња како: Миодраг Павловиќ, Љубомир Левчев, Томаж Шаламун, Георге Шварц, Стефани Сенар, Јован Зивлак, Ранко Рисоевиќ, Радомир Андриќ, Адам Пуслојиќ, Стеван Тонтиќ, Душко Новаковиќ…Од македонските поети и писатели, лауреати се академиците Гане Тодоровски, Петре М. Андреевски и Влада Урошевиќ, поетот Санде Стојчевски, Јордан Плевнеш Раде Силјан…

The post Славе Ѓорѓо Димоски лауреат на Меѓународната награда „Арка“ за книгата „Извештаи на рисот и други песни“ appeared first on Република.

Во издание на „Арка“ од Смедерево во eдицијата „Мкедонски венец“ излезе обемен избор од поезијата на Славе Ѓорѓо Димоски на над 300 страници под наслов „Извешати на Рисот и други песни“. Изборот е двојазичен, на македонски и српски јазик, во превод на поетот и академик Ристо Василевски.

Ова е шеста книга на Славе Ѓорѓо Димоски на српски јазик, а претходните се „Мерач на зборовите“ („Мерач речи“), „Поле. Бојно поле?“ („Поље. Бојно поље“), „Блиска врска“ („Блиска веза“), „Јзичен триптихон“ („Језички триптихон“) и „Одење по вода“ („Ходање по води“). За оваа прилика поговорот на книгата специјално го напиша Венко Андоновски.

- За една поезија обично се вели дека е голема, и со тоа, по творештвото на Блаже Конески се согласни речиси сите, ако е едноставна. Се чини дека „инфантилизацијата“ на јазикот, силно изразена кај Димоски, е едно од можните решенија за едноставна песна. Поетот говори големи нешта со лесни, едноставни зборови. Зборови на примордијалната, првобитна, детска свежина на перципирање на светот. Познато е дека сите светски јазици имаат јасна тенденција кон едно екстензивно комплетирање, заокружување, богатење. За секој нов предмет во животот, секојдневниот јазик веднаш измислува нов збор. Поетот и детето тука се „старомодни“, но покреативни. Ним не им требаат нови зборови за новите предмети. Тие ќе најдат некој стар, подзаборавен. На пример, за авионот ќе речат дека е птица. За птицата ќе речат дека е стрела. За брзината дека е око. Таа работа, тој филигрански занает на Славе Ѓорѓо Димоски, уверени сме, уште долго ќе остава скапоцени камења и „гравири“ во ковчежето на современата македонска поезија, нагласува Вели Андоноски во поговорот.

Ова е втор интегрален превод на книгата „Извешати на Рисот“. Минатата година на словенечки јазик делото го објави издавачката куќа „Хиша поезије“ од Љубљана во превод на Лара Миховиловиќ.

The post „Извештаи на рисот и други песни“ од Славе Ѓорѓо Димоски објавена на српски јазик appeared first on Република.