планета Archives - Република https://arhiva3.republika.mk/tema/planeta/ За подобро да се разбереме Fri, 08 Mar 2024 13:53:39 +0000 mk-MK hourly 1 https://arhiva3.republika.mk/wp-content/uploads/2018/11/cropped-favicon-32x32.png планета Archives - Република https://arhiva3.republika.mk/tema/planeta/ 32 32 Астрономите открија нова планета: Можно е да е покриена со океани https://arhiva3.republika.mk/vesti/svet/astronomite-otkrija-nova-planeta-mozhno-e-da-e-pokriena-so-okeani/ Fri, 08 Mar 2024 13:53:39 +0000 https://republika.mk/?p=752707

Астрономите забележале далечна планета која може да биде покриена со длабоки океани, објави „The Guardian“.

Набљудувањата, направени од вселенскиот телескоп Џејмс Веб (JWST), открија водена пареа и хемиски „потпис“ на метан и јаглерод диоксид во атмосферата на егзопланетата, која е двојно поголема од Земјата и се наоѓа на околу 70 светлосни години одалеченост.

Оваа хемиска мешавина е во согласност со воден свет каде океанот би ја покривал целата површина и атмосфера богата со водород, според истражувачите од Универзитетот во Кембриџ.

„Океанот може да биде топол 100 степени или повеќе. При висок атмосферски притисок, океанот толку топол би можел да биде течен, но не е познато дали може да биде населен со живи организми“, изјави професорот Нику Мадхусудан, кој беше на чело на ова истражување.

Овој заклучок беше објавен во списанието „Astronomy and astrophysics Lets“, но беше оспорен од канадскиот тим, кој направи дополнителни набљудувања на истата егзопланета, позната како „TOI-270d“.

Тие откриле дека се присутни истите атмосферски хемикалии, но се сомневаат дека планетата е премногу топла за течна вода, велејќи дека температурата е околу 4.000 степени.

The post Астрономите открија нова планета: Можно е да е покриена со океани appeared first on Република.

]]>

Астрономите забележале далечна планета која може да биде покриена со длабоки океани, објави „The Guardian“. Набљудувањата, направени од вселенскиот телескоп Џејмс Веб (JWST), открија водена пареа и хемиски „потпис“ на метан и јаглерод диоксид во атмосферата на егзопланетата, која е двојно поголема од Земјата и се наоѓа на околу 70 светлосни години одалеченост. Оваа хемиска мешавина е во согласност со воден свет каде океанот би ја покривал целата површина и атмосфера богата со водород, според истражувачите од Универзитетот во Кембриџ. „Океанот може да биде топол 100 степени или повеќе. При висок атмосферски притисок, океанот толку топол би можел да биде течен, но не е познато дали може да биде населен со живи организми“, изјави професорот Нику Мадхусудан, кој беше на чело на ова истражување. Овој заклучок беше објавен во списанието „Astronomy and astrophysics Lets“, но беше оспорен од канадскиот тим, кој направи дополнителни набљудувања на истата егзопланета, позната како „TOI-270d“. Тие откриле дека се присутни истите атмосферски хемикалии, но се сомневаат дека планетата е премногу топла за течна вода, велејќи дека температурата е околу 4.000 степени.

The post Астрономите открија нова планета: Можно е да е покриена со океани appeared first on Република.

]]>
Научниците пронајдоа планета која не би требало да постои https://arhiva3.republika.mk/zivot/kaleidoskop/nauchnitsite-pronajdoa-planeta-koja-ne-bi-trebalo-da-postoi/ Sat, 15 Jul 2023 08:54:40 +0000 https://republika.mk/?p=661587

Најсјајната егзопланета некогаш пронајдена во нашата галаксија, LTT-9779b, има облаци од стакло и титаниум и е толку светла што изгледа како џиновско огледало во вселената. Посветла е и од светлата Венера, која рефлектира околу три четвртини од светлината што паѓа на неа. Но, тоа не е сè, оваа егзопланета, оддалечена 263 светлосни години од нас, е пеколно жешка, со температури кои достигнуваат 1.827 степени Целзиусови. Тоа е најжешката температура некогаш видена на егзопланета од ваков вид.

„Замислете свет кој гори во близина на својата ѕвезда, со тешки метални облаци од кои паѓа дожд од титаниум“, рече астрономот Џејмс Џенкинс од Универзитетот Диего Порталес во Чиле. Научниците дошле до ова откритие користејќи го сателитот ExOPlanet (Cheops) на Европската вселенска агенција.

Исклучително високо албедо

Како што LTT-9779b орбитира околу ѕвездата, се менува количината на светлина што ја емитува системот. Кога планетата е пред ѕвездата, нејзината светлина слабее. Но, исто така слабее кога планетата е зад ѕвездата. Тоа е затоа што, каде и да е, светлината на егзопланетата ја зголемува вкупната светлина што ја емитува системот.

Користејќи ги овие информации, астрономите утврдија колку светлина емитира егзопланетата, односно нејзиното албедо. Албедо е број кој покажува колку светлина се рефлектира од површината на телото, односно го означува односот на рефлектираната светлина со онаа што паднала на телото. На пример, албедото на Земјата е 0,3 (одразува 30 проценти од сончевата светлина), Венера 0,75, а оваа чудна егзопланета дури 0,8.

Сепак, атмосферата на LTT-9779b е чудна. На овие пеколни температури треба да зоврие и да испари. Но, со оглед на тоа дека сè уште е таму, изгледа дека е презаситена со метали и стакло.

„За да ја испарите бањата, можете или да го ладите воздухот додека пареата не се кондензира или можете да пуштате топла вода додека не се формираат облаци бидејќи воздухот е толку заситен што не може да држи пареа“, рече астрономот Вивиен Парментие од Опсерваторијата Азурен брег во Франција.

„Слично, металните облаци можат да се формираат на LTT-9779b и покрај тоа што се толку жешки бидејќи атмосферата е презаситена со силикатни и метални пареи“, додаде астрономот.

Планета која не би требало да постои

Астрономите наведуваат и дека оваа егзопланета, според моделите, не би требало да постои. Имено, има 4,7 пати поголем радиус и 29 пати поголема од масата на Земјата, а околу својата ѕвезда слична на сонцето прави круг за молскавично брзи 19 часа – што значи дека се наоѓа во зоната „Нептунска пустина“.

Така наречената Нептунска пустина се однесува на областа во близина на ѕвездата, каде што орбитата е пократка од два до четири дена и каде што нема егзопланети со големина на Нептун. Имено, во оваа зона е присутно силно зрачење од матичната ѕвезда; што значи дека планетите не можат да ја задржат својата гасовита атмосфера.

Тие обично испаруваат и останува само карпестото јадро. Научниците во оваа зона не наидуваат на планети со големина на Нептун (кој е околу четирипати поголем од Земјата), и затоа областа е наречена „Нептунска пустина“.

„Веруваме дека металните облаци и помагаат на планетата да преживее во жешката Нептунска пустина. Облаците ја рефлектираат светлината и ја спречуваат планетата да се прегрее и да испари атмосферата. Дополнително, поради високата содржина на метал, LTT-9779b има тешка атмосфера што не може лесно да се „издува“, објасни астрофизичарот Серџо Хојер од Марсејската астрофизичка лабораторија во Франција.

Истражувањето, насловено „Исклучително високото албедо на LTT 9779b, откриено од CHEOPS, беше објавено во списанието Astronomy & Astrophysics.


Индекс.хр

The post Научниците пронајдоа планета која не би требало да постои appeared first on Република.

]]>

Најсјајната егзопланета некогаш пронајдена во нашата галаксија, LTT-9779b, има облаци од стакло и титаниум и е толку светла што изгледа како џиновско огледало во вселената. Посветла е и од светлата Венера, која рефлектира околу три четвртини од светлината што паѓа на неа. Но, тоа не е сè, оваа егзопланета, оддалечена 263 светлосни години од нас, е пеколно жешка, со температури кои достигнуваат 1.827 степени Целзиусови. Тоа е најжешката температура некогаш видена на егзопланета од ваков вид.
„Замислете свет кој гори во близина на својата ѕвезда, со тешки метални облаци од кои паѓа дожд од титаниум“, рече астрономот Џејмс Џенкинс од Универзитетот Диего Порталес во Чиле. Научниците дошле до ова откритие користејќи го сателитот ExOPlanet (Cheops) на Европската вселенска агенција.
Исклучително високо албедо Како што LTT-9779b орбитира околу ѕвездата, се менува количината на светлина што ја емитува системот. Кога планетата е пред ѕвездата, нејзината светлина слабее. Но, исто така слабее кога планетата е зад ѕвездата. Тоа е затоа што, каде и да е, светлината на егзопланетата ја зголемува вкупната светлина што ја емитува системот. Користејќи ги овие информации, астрономите утврдија колку светлина емитира егзопланетата, односно нејзиното албедо. Албедо е број кој покажува колку светлина се рефлектира од површината на телото, односно го означува односот на рефлектираната светлина со онаа што паднала на телото. На пример, албедото на Земјата е 0,3 (одразува 30 проценти од сончевата светлина), Венера 0,75, а оваа чудна егзопланета дури 0,8. Сепак, атмосферата на LTT-9779b е чудна. На овие пеколни температури треба да зоврие и да испари. Но, со оглед на тоа дека сè уште е таму, изгледа дека е презаситена со метали и стакло.
„За да ја испарите бањата, можете или да го ладите воздухот додека пареата не се кондензира или можете да пуштате топла вода додека не се формираат облаци бидејќи воздухот е толку заситен што не може да држи пареа“, рече астрономот Вивиен Парментие од Опсерваторијата Азурен брег во Франција.
„Слично, металните облаци можат да се формираат на LTT-9779b и покрај тоа што се толку жешки бидејќи атмосферата е презаситена со силикатни и метални пареи“, додаде астрономот. Планета која не би требало да постои Астрономите наведуваат и дека оваа егзопланета, според моделите, не би требало да постои. Имено, има 4,7 пати поголем радиус и 29 пати поголема од масата на Земјата, а околу својата ѕвезда слична на сонцето прави круг за молскавично брзи 19 часа – што значи дека се наоѓа во зоната „Нептунска пустина“. Така наречената Нептунска пустина се однесува на областа во близина на ѕвездата, каде што орбитата е пократка од два до четири дена и каде што нема егзопланети со големина на Нептун. Имено, во оваа зона е присутно силно зрачење од матичната ѕвезда; што значи дека планетите не можат да ја задржат својата гасовита атмосфера. Тие обично испаруваат и останува само карпестото јадро. Научниците во оваа зона не наидуваат на планети со големина на Нептун (кој е околу четирипати поголем од Земјата), и затоа областа е наречена „Нептунска пустина“.
„Веруваме дека металните облаци и помагаат на планетата да преживее во жешката Нептунска пустина. Облаците ја рефлектираат светлината и ја спречуваат планетата да се прегрее и да испари атмосферата. Дополнително, поради високата содржина на метал, LTT-9779b има тешка атмосфера што не може лесно да се „издува“, објасни астрофизичарот Серџо Хојер од Марсејската астрофизичка лабораторија во Франција.
Истражувањето, насловено „Исклучително високото албедо на LTT 9779b, откриено од CHEOPS, беше објавено во списанието Astronomy & Astrophysics.
Индекс.хр

The post Научниците пронајдоа планета која не би требало да постои appeared first on Република.

]]>
Откриено раѓање на џиновска егзопланета: Според научниците тоа е насилен процес https://arhiva3.republika.mk/zivot/kaleidoskop/otkrieno-ragjanje-na-dzinovska-egzoplaneta-spored-nauchnicite-toa-e-nasilen-proces/ Thu, 07 Apr 2022 08:18:55 +0000 https://republika.mk/?p=484560

Вселенскиот телескоп „Хабл“ на НАСА ги снимил првите знаци на формирање на протопланета слична на Јупитер, што очигледно е многу „насилен и интензивен“ процес, велат научниците.

Ова откритие ја поддржува теоријата за формирање на гасни џинови наречена „нестабилност на дискот“.

Новооткриеното тело се наоѓа во протопланетарен диск од прашина и гас, односно јасно е видлива спирална структура која орбитира околу млада ѕвезда, која се проценува дека е стара околу 2 милиони години.

Во тој период се формирале и планетите во нашиот Сончев систем, кој е формиран пред 4,6 милијарди години.

Природата е паметна; може да произведе планети на различни начини - изјави астрофизичарот Тајн Кари, кој работи на проектот за телескопот Субару.

Две различни теории

Планетите се формираат од материјал што се наоѓа околу ѕвезден диск. Според главната теорија за формирање на гасни џинови како што е Јупитер (теорија „акреција на јадрото“), тие се формираат од мали објекти со големина на зрнца прашина до камења кои се судираат и се спојуваат додека орбитираат околу ѕвездата. Ова јадро потоа полека акумулира гас од дискот и се формира планета.

Наспроти тоа, теоријата за „нестабилност на дискот“ вели дека гасните џинови се формираат со ладење на масивен диск околу ѕвезда, каде што дискот поради гравитацијата се распаѓа на еден или повеќе фрагменти од планетарна маса, пишува НАСА.

Ѕвезда од филмот „Не гледај нагоре“ (Don't Look Up)

Новоформираната планета „AB Aurigae b“ е веројатно околу девет пати помасивна од Јупитер и орбитира околу својата ѕвезда на огромно растојание, па затоа е повеќе од двапати подалеку од неа отколку што е Плутон од Сонцето.

На таа далечина, би требало многу долго време, можеби никогаш, за да се формира планета со големина на Јупитер со натрупување на јадрото. Затоа, научниците заклучиле дека оваа егзопланета најверојатно настанала на принципот на нестабилност на дискот.

Веруваме дека оваа планета е во повој. Се чини дека ја забележавме најраната фаза од формирањето на гасниот гигант - вели Кари.

„AB Aurigae b“ орбитира околу ѕвездата наречена „AB Aurigae“, која е оддалечена 508 светлосни години и која стана донекаде позната кога нејзината слика се појави во сцената на филмот „Не гледај нагоре“.

Оваа ѕвезда е околу 2,4 пати помасивна од нашето Сонце и речиси 60 пати посветла, пишува „Ројтерс“.

The post Откриено раѓање на џиновска егзопланета: Според научниците тоа е насилен процес appeared first on Република.

]]>

Вселенскиот телескоп „Хабл“ на НАСА ги снимил првите знаци на формирање на протопланета слична на Јупитер, што очигледно е многу „насилен и интензивен“ процес, велат научниците. Ова откритие ја поддржува теоријата за формирање на гасни џинови наречена „нестабилност на дискот“. Новооткриеното тело се наоѓа во протопланетарен диск од прашина и гас, односно јасно е видлива спирална структура која орбитира околу млада ѕвезда, која се проценува дека е стара околу 2 милиони години. Во тој период се формирале и планетите во нашиот Сончев систем, кој е формиран пред 4,6 милијарди години.
Природата е паметна; може да произведе планети на различни начини - изјави астрофизичарот Тајн Кари, кој работи на проектот за телескопот Субару.

Две различни теории

Планетите се формираат од материјал што се наоѓа околу ѕвезден диск. Според главната теорија за формирање на гасни џинови како што е Јупитер (теорија „акреција на јадрото“), тие се формираат од мали објекти со големина на зрнца прашина до камења кои се судираат и се спојуваат додека орбитираат околу ѕвездата. Ова јадро потоа полека акумулира гас од дискот и се формира планета. Наспроти тоа, теоријата за „нестабилност на дискот“ вели дека гасните џинови се формираат со ладење на масивен диск околу ѕвезда, каде што дискот поради гравитацијата се распаѓа на еден или повеќе фрагменти од планетарна маса, пишува НАСА.

Ѕвезда од филмот „Не гледај нагоре“ (Don't Look Up)

Новоформираната планета „AB Aurigae b“ е веројатно околу девет пати помасивна од Јупитер и орбитира околу својата ѕвезда на огромно растојание, па затоа е повеќе од двапати подалеку од неа отколку што е Плутон од Сонцето. На таа далечина, би требало многу долго време, можеби никогаш, за да се формира планета со големина на Јупитер со натрупување на јадрото. Затоа, научниците заклучиле дека оваа егзопланета најверојатно настанала на принципот на нестабилност на дискот.
Веруваме дека оваа планета е во повој. Се чини дека ја забележавме најраната фаза од формирањето на гасниот гигант - вели Кари.
„AB Aurigae b“ орбитира околу ѕвездата наречена „AB Aurigae“, која е оддалечена 508 светлосни години и која стана донекаде позната кога нејзината слика се појави во сцената на филмот „Не гледај нагоре“. Оваа ѕвезда е околу 2,4 пати помасивна од нашето Сонце и речиси 60 пати посветла, пишува „Ројтерс“.

The post Откриено раѓање на џиновска егзопланета: Според научниците тоа е насилен процес appeared first on Република.

]]>