Мозокот е одговорен за сите активности и реакции на човекот во секојдневието. Тука се центрите за координација, размислување, чувства, емоции... Токму затоа, стручњаците велат оти е важно да го сочуваме нашиот најважен орган здрав што е можно подолго време.

Така, психијатарот и познато ТВ-лице од САД, д-р Даниел Амен открива што сѐ треба да се избегнува ако сакаме да го зачуваме здравјето на мозокот.

Шеќерот е меѓу најштетните намирници за мозокот, ако се внесува прекумерно, бидејќи, меѓу другото, поттикнува зависност, воспаленија, депресија, деменција.

Натаму, се препорачува и намалување на кофеинот, којшто го стеснува протокот на крв во мозокот. Никотинот, пак, дејствува слично како кофеинот, затоа што пушењето цигари предизвикува и намалување на волуменот на мозокот.

Удар на топка со глава... Според д-р Амен, фудбалерите имаат 50 отсто поголеми шанси да заболат од деменција од другите луѓе.

И предолгото гледање во екранот влијае на мозокот  Познато е дека многу луѓе денес минуваат осум часа пред екран од компјутер, телефон, ТВ итн. Во таа смисла, науката посочува дека повеќе од три часа пред екраните на ден ја зголемуваат опасноста од анксиозност, депресија и зависност.

The post Што треба да се избегнува за да имаме поздрав мозок? appeared first on Република.

Во примероци на човечки мозок собрани на обдукции на почетокот на 2024 година се пронајдени повеќе ситни парчиња пластика во споредба со примероците собрани осум години претходно.

- Концентрациите што ги видовме во мозочното ткиво на нормални поединци, кои имаа просечна возраст од околу 45 или 50 години, изнесуваа 4.800 микрограми по грам, или 0,5 проценти по тежина, вели Метју Кампен, професор по фармацевтски науки на Универзитетот во Ново Мексико.

- Во споредба со обдукциските примероци од мозокот од 2016 година, тоа е зголемување за околу 50 проценти. Тоа би значело дека нашиот мозок денес е 99,5 проценти мозок, а остатокот е пластика, изјави Кампен.

Ова зголемување само покажува изложеност и не дава информации за оштетување на мозокот, истакна Фиби Стејплтон, вонреден професор по фармакологија и токсикологија на Универзитетот Рутгерс во Пискатавеј, Њу Џерси.

- Нејасно е дали овие честички во животот се течни, влегуваат и излегуваат од мозокот, или се собираат во невролошкото ткиво и предизвикуваат болести. Потребни се понатамошни истражувања за да се разбере како честичките можат да стапат во интеракција со клетките и дали тоа има токсиколошки последици, додаде таа.

Примероците од мозокот содржеле 7 до 30 пати повеќе ситни парчиња пластика отколку примероците од бубрезите и црниот дроб, се вели во нацртот на студијата.

The post Студија: Сè повеќе пластика се натрупува во човечкиот мозок appeared first on Република.

Негативните навики, како што се пушењето, алкохолот, нередовната исхрана, како и недостигот од сон, многу влијаат врз работата на мозокот и неговото здравје. Романскиот неврохирург Влад Циуреа советува како треба да се стимулира и одмори мозокот:

„Како неврохирург често гледам мака на лицата на моите пациенти. Нверохируршките интервенции ги плашат повеќе од самите проблеми. И тоа е нормално. Мозокот не е орган што можеме да го контролирате. Можеби не сте свесни, но и на мозокот му треба одмор и внимание“, тврди тој.

За време на празници или одмор, во искушение сме да си дозволиме премногу: јадеме премногу, пиеме премногу, седиме на компјутер до доцна во ноќта, многу пушиме, го злоупотребуваме кафето…

„Мозокот никогаш не спие, но постои начин да го одморите и стимулирате. Да, на мозокот му требаат позитивни поттици“, објаснува овој неврохирург и професор.

Влад препорачува да спиете без мобилен телефон во близина. Наутро би требало прво да погледнете во небото или едноставно да уживате во погледот низ прозорецот за да ги стимулирате вашите визуелни центри. Негова препорака е и да слушате музика што ви го подигнува расположението и да се напиете вода веднаш штом се разбудите.

Јадете умерено, бидејќи желудникот го преоптоварува мозокот. Пиењето црно вино исто така е препорачливо, бидејќи помага во чистењето на капиларните вени во мозокот, но не смеете да претерате, бидејќи алкохолот ги напаѓа нервните клетки.

The post Ова е најдобриот начин да го сочувате здравјето на мозокот appeared first on Република.

Мори Марков почина на 3 јуни, во својот втор дом - Лос Анџелес, САД, нa 110-годишна возраст. И, тoa бил дoстa исполнет живот... „Секогаш љубопитен“, вели неговата ќерка Јудит Хансен. Сега научниците ќе го проучуваат неговиот мозок.

Роден во Њујорк, од родители - еврејски имигранти, Марков ​​имал само основно образование, но сепак, вели - човек учи додека е жив. Се преселил на американскиот Запад, се оженил со Бети во 1938 година и почнал свој бизнис. За време на своите 81 година брак, семејството Марков ​​израснало две деца, патувале низ светот (Мексико, Кина, Јапонија и тогашниот СССР) и пешачеле по пет километри дневно заедно до нивното деветто деселетие, пред Бети да почине во 2019 година на 103 години.

Според Хансен, умот на Марков ​​бил сосем уникатно нешто.

Тој вајаше. „Блогираше“. Напиша и книга на 99-годишна возраст. Цел живот ја негуваше својата вродена интелектуална љубопитност, откривајќи и нурнувајќи во „Википедија“ и сета таа огромна продавница на информации, вели неговата ќерка.

И сега, благодарение на неговото семејство, мозокот на Марков ​​ќе биде проучуван од научниците кои сакаат да дознаат повеќе за процесот на стареење - и зошто кај некои луѓе се јавува деменција и умствен пад, а други како Марков - остануваат остроумни до крај. Неговата ќерка вели дека менталната активност е клуч за долговечност.

Тиш Хевел, извршен директор на проектот за дарители на мозок за науката, смета дека ова е корисно за науката, но и за луѓето кои во иднина би страдале од Паркинсонова болест, Алцхајмерова, невродегенеративни состојби итн.

Проектот за дарување мозок за научни цели e идeja на Американскиот национален институт за здравје „Неуробиобанк“ којшто работи со избрана група истражувачки установи со цел научни испитувања.

The post Еден од најстарите Американци почина на 110 години, неговиот мозок даруван за научни цели appeared first on Република.

Ако сакате да го зголемите внесот на храна која е добра за вашиот мозок, овошјето е одлично место за почеток. Речиси не бара подготовка и ја задоволува вашата желба за слатко, со што е помала веројатноста да посегнете по нешто натоварено со додаден шеќер, што дефинитивно не е добро за здравјето на мозокот.

Неврохирургот, др. Бетси Гранч, тврди дека една од главните причини е тоа што овошјето е богато со антиоксиданси. Овошјето богато со антиоксиданси може да биде добро за мозокот. Јадењето на ова овошје ги намалува слободните радикали и оксидативниот стрес на нервното ткиво, што може да ја подобри когнитивната функција.

Со неа се согласи неврологот д-р. Мил Етјен кој истакнува дека „овошјето може да спречи оштетување на мозочните клетки и е одличен извор на антиоксиданси кои помагаат да се спречат дегенеративни промени во мозокот“.

Освен антиоксиданси, овошјето содржи витамини, јаглехидрати и други хранливи материи кои не само што влијаат на здравјето на мозокот, туку и на целокупното здравје. За Parade, овие научници ги издвоија најдобрите видови овошје што можете да ги јадете за здравјето на мозокот.

Кое овошје да се јаде за здравјето на мозокот?

Како омилен вид овошје што сака да го јаде за здравјето на мозокот, др. Етјен јаде боровинки и грозје. „Двете се одлични извори на антиоксиданси кои штитат од дегенеративни промени во мозокот. Како др. Етјен, и др. Гранч исто така редовно ужива во боровинки, а и двајцата делат уште едно омилено овошје – бананите.

„Јадам барем една банана дневно“, истакнува неврохирургот и додава: „Покрај тоа што се добри за мозокот, бананите се и одлична храна за здравјето на цревата“, пренесува Парад.

Двајцата лекари се согласија дека јадењето цитрусно овошје е исто така корисно за здравјето на мозокот. Неврологот посочува дека портокалите и мандарините се богати со витамин Ц, кој ја поддржува меморијата и когницијата. На нивната листа е и авокадото, кое според нив е исклучително корисно за здравјето на мозокот.

„Авокадото содржи здрави масти кои се важни за функцијата и развојот на мозокот. Тие можат да ги заштитат астроцитите, потпорните клетки во нашиот мозок“, тврди др. Гранч.

Што препорачуваат лекарите?

Без оглед на тоа кое овошје ќе изберете да го јадете, др. Етјен препорачува да се консумира цело овошје наместо сок. На тој начин не ги пропуштате влакната кои се корисни за цревата и мозокот.

„Сокот има повеќе концентриран шеќер и често има додаден шеќер и калории, што го прави сокот помалку здрав од вистинското овошје од кое е направен. Покрај тоа, поради концентратот, може да имате многу повисоки нивоа на шеќер во крвта и вкупен внес на калории“, објаснува тој.

Неговата препорака е секојдневно да се јаде овошје за здравје на мозокот, но и за општото здравје. Особено им препорачува секојдневно консумирање на оние со постоечки здравствени проблеми како Паркинсонова болест, деменција, благо когнитивно оштетување или трауматска повреда на мозокот, пренесува Parade.

The post Боровница, грозје и банана – најдоброто овошје за здравјето на мозокот appeared first on Република.

Има неколку здрави навики кои можеме да ги вклучиме во нашата секојдневна рутина за да го контролираме нашето когнитивно здравје и ниско ниво на анксиозност. Сепак, една од најважните работи што треба да ја земеме во предвид е исхраната.

Многу намирници можат да влијаат на здравјето на мозокот со текот на времето, а некои од нив би можеле да ни ја подобрат меморијата, расположението, па дури и концентрацијата.

Нутриционистката Мери Сабат и психологот и нутриционист д-р Елен Албертсон открија за која храна станува збор.

Масна риба

Масната риба не е само вкусен додаток на различни јадења, туку и еден од најздравите извори на протеини.

Масните риби, како што се лососот, скушата, пастрмката и сардините, се богати извори на омега-3 масни киселини, особено EPA (еикозапентаенонска киселина) и DHA (докосахексаеноична киселина), кои се неопходни за здравјето и функцијата на мозокот“, вели Сабат за SheFinds.

За почеток, овие масни киселини би можеле да играат значајна улога во одржувањето на нашата меморија.

Таа забележува дека омега-3 масните киселини се познати и по нивните антиинфламаторни ефекти и помагаат во регулирањето на функцијата на невротрансмитерите во мозокот. Покрај тоа, Сабат додава дека некои студии сугерираат дека дополнувањето на омега-3 масни киселини може да помогне да се намалат симптомите на анксиозност и да се промовира чувството на смиреност.

Храна што е здрава за цревата

Важно е да се запамети улогата што нашите црева може да ја играат во нашето целокупно здравје, вклучувајќи го и здравјето на мозокот.

Додавањето на храна здрава за цревата во нашата исхрана може да направи чуда за нашето ментално здравје и когнитивната функција, забележува д-р Елен.

Пробиотската храна, како што се јогурт, кефир, кисела зелка и комбуха, и пребиотичката храна, како што се мешунките, зрнестото овошје, бананите и лененото семе, го подобруваат здравјето на цревниот микробиом и мозокот, вклучувајќи го хипокампусот, центарот за учење и меморија, објаснува д-р Албертсон.

Ако не се грижиме за здравјето на цревата, тоа може да има негативно влијание врз нашето здравје.

Храната богата со флавоноид, лутеолин, може да помогне да се подобри концентрацијата со намалување на оксидативниот стрес и воспалението во мозокот. Целер, брокула, зелени пиперки, мајчина душица, моркови и артичока се одлични опции.

The post Храна која ги подобрува концентрацијата и расположението appeared first on Република.

Kако што старееме, здравјето на нашиот мозок станува клучно за одржување на целокупната благосостојба. Когнитивното опаѓање е природен дел од стареењето, но новите истражувања покажуваат дека одредени витамини и минерали може да играат клучна улога во зачувувањето на функцијата на мозокот и спречувањето на опаѓањето поврзано со стареењето.

Омега-3 масни киселини
Омега-3 масните киселини, особено еикосапентаенската киселина (EРА) и докозахексаенската киселина (ДХА), се составни состојки на мембраните на мозочните клетки. Овие масни киселини покажуваат антивоспалителни и антиоксидантни својства, поттикнувајќи здрава функција на мозокот. Мрсните риби како лососот, оревите, лененото семе и чиа семето се одличен извор на омега-3 масни киселини. Редовното консумирање може да го намали ризикот од когнитивно опаѓање и да придонесе за целокупното здравје на мозокот.

Фосфатидилсерин
Фосфатидилсерин е фосфолипид кој е клучна компонента на клеточните мембрани, особено во мозокот. Тој има улога во ослободувањето на невротрансмитери и е проучен поради неговиот потенцијал да ја поддржува когнитивната функција. Додека телото произведува фосфатидилсерин, достапни се и додатоците добиени од соја или други извори, известува „Тајмс оф Индија“ (Times of India).

Антиоксиданти (витамини Ц и Е)
Антиоксидантите, како што се витамините Ц и Е, играат клучна улога во заштитата на мозокот од оксидативен стрес. Оксидативниот стрес, предизвикан од слободните радикали, може да придонесе за когнитивно опаѓање поврзано со стареењето. Цитрусното овошје, бобинките, јаткастите плодови, семките и зелениот лиснат зеленчук се богати извори на витамин Ц, додека витаминот Е се наоѓа во намирниците како бадеми, семки од сончоглед и спанаќ.

Витамин Д
Витаминот Д не само што е од витално значење за здравјето на коските, туку игра и улога во когнитивната функција. Рецепторите на витамин Д се наоѓаат во целиот мозок, а соодветните нивоа можат да ја поддржат невропротекцијата. Изложеноста на сончева светлина е природен начин за зголемување на нивото на витамин Д, а може да се добие и од збогатена храна и додатоци на исхраната.

Б витамини (Б6, Б9, Б12)
Витамините од групата Б се есенцијални за различни функции на мозокот, вклучително и синтезата на невротрансмитерите и одржувањето на миелинот, заштитната обвивка на нервните влакна. Витаминот Б6 се наоѓа во бананите, компирот и живината, додека витаминот Б9 (фолат) го има во изобилство во лиснатиот зеленчук, гравот и леќата. Витаминот Б12, клучен за невролошкото здравје, првенствено се наоѓа во производите од животинско потекло, а неговиот дефицит може да придонесе за опаѓање на когнитивните способности.

Магнезиум
Магнезиумот е вклучен во повеќе од 300 ензимски реакции во телото, вклучувајќи ги и оние поврзани со функцијата на мозокот. Помага во регулирањето на невротрансмитерите, ја промовира синаптичката пластичност и го подобрува когнитивниот перформанс. Храната богата со магнезиум вклучува јаткасти плодови, семки, цели зрна и лиснат зелен зеленчук.

Цинк
Цинкот е суштински минерал кој игра улога во синаптичкиот пренос и придонесува за структурата на протеините во мозокот. Се наоѓа во храната како што се месото, млечните производи, јаткастите плодови и мешунките. Соодветните нивоа на цинк ја поддржуваат целокупната когнитивна функција и може да придонесе за невропротекција.

Куркумин
Куркуминот, активното соединение на куркумата, има силни антивоспалителни и антиоксидантни својства. Истражувањата покажуваат дека куркуминот може да има невропротективни ефекти, потенцијално намалувајќи го ризикот од когнитивно опаѓање поврзано со возраста. Вклучувањето на куркума во готвењето или земањето додатоци на куркумин може да обезбеди когнитивни придобивки.

The post Осум витамини и минерали кои го забавуваат стареењето на мозокот appeared first on Република.

Состојбата наречена „мозочна магла“ поврзана со продолжен Ковид е споредлива со остарувањето за 10 години, посочува ново истражување на Кралскиот колеџ во Лондон, Велика Британија.

Испитувајќи го влијанието на Ковид-19 врз помнењето, истражувачите откриле дека мозочните оштетувања се најголеми кај луѓето кои биле позитивни и имале симптоми повеќе од три месеци. Научниот труд објавен во „Лансет“, исто така, открива дека симптомите кај заболените лица биле продолжени речиси две години по првичната зараза.

Останува фактот дека две години по првото заразување, некои луѓе не се чувствуваат целосно закрепнати и нивните животи сè уште се под влијание на долгорочните влијанија на коронавирусот, рече Клер Стивс, професорка на Кралскиот колеџ.

Според неа, треба да се работи повеќе за да се осознаат причините поради коишто тоа се случува и што може да се направи за помош.

Поимот „мозочна магла“ се користи за опис на чувството на ментална бавност, зашеметеност, невнимание, недостаток на присуство, збунетост, расеаност.

The post „Мозочната магла“ по Ковид е скоро еквивалентна на 10 години стареење appeared first on Република.

Повеќе секојдневни навики придонесуваат за лошо здравје на мозокот. Ново истражување издвојува четири појави што можеби имаат најголемо влијание, или најлоши последици, во таа смисла.

Тоа се премногу седење, недостаток на дружење, несоодветен сон и хроничен стрес. Сепак, она што е добро во цела оваа приказна е фактот дека токму овие навики најлесно се менуваат, вели д-р Рудолф Танзи, невролог во Општата болница на Масачусетс во Бостон, САД.

Премногу седење

Просечен возрасен човек седи шест и пол часа дневно, а сѐ тоа лошо влијае на здравјето на мозокот. Научен труд објавен во списанието „ПЛОС уан“, покажа дека премногу седење води до значителни промени во делот од мозокот што е клучен за помнењето. Истражувачите користеле скенирање со магнетна резонанца за да го следат медијалниот темпорален лобус (МТЛ) – областа на мозокот која создава спомени, кај луѓе на возраст од 45 до 75 години. Тие потоа ги споредиле снимките со просечниот број часови седење дневно. Според наводите, оние кои седеле најдолго, имаат потенка МТЛ-област. Истражувачите велат, состојбата на МТЛ може да биде признак на умственото опаѓање и деменција.

Недостаток од дружење

Осаменоста е поврзана со депресија и поголема можност за Алцхајмерова болест, а и тоа може да го забрза когнитивниот пад. Испитувања од јули 2021 година покажаа дека луѓе кои се помалку социјално активни, губат повеќе од сивата материја на мозокот – надворешниот слој одговорен за обработка на информации.

Несоодветен сон

Според наводите, третина од возрасните не ги добиваат препорачаните седум до осум часа сон. Истражувањето во списанието „Слип“ посочува дека умствените вештини како што се помнење, расудување и решавање проблеми, опаѓаат кога луѓето спијат помалку од седум часа навечер.

Хроничен стрес

Тоа буквално ги уништува мозочните клетки и го намалува префронталниот кортекс – областа во мозокот одговорна за меморија и учење. Главен предизвикувач на стрес кај постарите возрасни луѓе е пристапот кон сѐ, како работите да треба да бидат токму онакви какви што личноста ги замислува, истакна Танзи.

Тој начин на размислување може да предизвика негативни реакции што го зголемуваат нивото стрес секогаш кога работите не одат како што се замислени.

The post Секојдневни навики што причинуваат стареење на мозокот appeared first on Република.

Ковид-19 може да предизвика намалување на масата на мозокот, да ја намали сивата материја во областите кои ги контролираат емоциите и меморијата и да ја оштети областа што го контролира сетилото за мирис, покажа истражувањето на научниците од Универзитетот Оксфорд.

Истражувачите објавија дека забележале такви промени и кај пациенти кои не биле хоспитализирани поради Ковид-19.

За да се дознае дали споменатите последици можат барем делумно да се отстранат или да станат трајни, ќе треба да се направат дополнителни истражувања.

„Имаме силни докази за абнормалности на мозокот по Ковид-19“ напишаа британските научници во студијата објавена во понеделникот во списанието „Нејчер“.

Дури и во случај на благи форми на болеста, учесниците во студијата открија „влошување на извршните функции“ на мозокот одговорни за фокусирање, планирање, организирање, донесување одлуки и решавање проблеми, а во просек големината на мозокот се намалила помеѓу 0,2 проценти и 2 проценти.

Една рецензирана студија испитувала промени во мозокот на 785 пациенти на возраст од 51 до 81 година.

Двапати им е направено скенирање на мозокот, а од вкупниот број на испитаници, 400 биле заразени со Ковид помеѓу двете снимки. Второто скенирање беше направено во просек 141 ден по првото.

Студијата беше спроведена во време кога алфа варијантата на коронавирусот беше доминантна во Британија и малку е веројатно дека биле вклучени пациенти заразени со делта, велат британските научници.

Студијата, исто така, покажа дека некои пациенти страдале од „мозочна магла“ или намалено внимание и концентрација, како и намалена брзина на обработка на информациите и послаба меморија откако прележале од Ковид.

Научниците не објавија дали вакцинацијата против Ковид влијаела на состојбата, но британската здравствена агенција минатиот месец објави дека студијата на 15 претходни студии покажала дека вакцинираните луѓе имаат половина помала веројатност да развијат долгорочни симптоми на Ковид од невакцинираните.

The post Ковид може да предизвика влошување на извршните функции на мозокот и негово намалување, покажува ново истражување appeared first on Република.

По прележување Ковид-19, може да дојде до „мозочна магла“, предупреди рускиот инфектолог Елизавета Темник во интервју за „Мослента“.

Темник, која учествуваше на годишниот Серуски конгрес за заразни болести, изјави дека „мозочната магла“ (brain fog) е манифестација на пост-ковид синдром.

Се карактеризира со намалена концентрација и меморија, расеаност, поспаност и општа слабост. Таа појасни дека оваа појава допрва треба да ја проучуваат специјалисти, но веќе има докази дека се манифестира по зараза со омикрон.

Темник рече дека ако на некое лице му се дијагностицира акутна инфекција со симптоми на главоболка, тоа подоцна може да влијае на функцијата на мозокот. Претходно, лекарите открија врска помеѓу прележан Ковид-19 и намалување на животниот век.

The post Луѓето кои прележале Ковид-19 може да страдаат од „мозочна магла“ appeared first on Република.