Единствените кои најдоа храброст да се спротивстават на рутината на противењето околу спорот  на Бугарија со Македонија беа  два фудбалски клуба од Софија и Скопје, вели за „24 Часа“ директорот на Институтот за економија и меѓународни односи и поранешен кариерен дипломат во Бугарија Љубомир Ќучуков. Во интервјуто тој посочува дека во Бугарија на Македонија се уште се мисли како на територија , а не како народ, а со ставот да се блокираат  преговорите на Македонија за членство во ЕУ земјата си затворила многу европски врати за поддршка за Шенген. Со недоветните постапки на една администрација, Бугарија ја изгуби сета своја предност и стана изолирана во ЕУ по прашањето за Македонија, порача Ќучуков.

Во однос на тензиите околу 4 февруарии одбележувањето на 151-годишнината од раѓањето на Гоце Делчев, работите дојдоа до таму што премиерите на двете земји ги задолжија соодветните државни служби да ги чуваат границите. Дали очекувате пораст на тензијата, господине Кјучуков?

За жал да. И се плашам дека тензијата стана непроменлив дел од нашата врска како целина. Идејата за заедничко одбележување на историските датуми и личности е да обединат, а не да предизвикуваат спротивставеност. Заедничкото положување цвеќе на спомениците на историските личности беше нормална практика пред само неколку години, а јас не еднаш го направив тоа со моите колеги од Скопје. По 2019 година, пак, трендот е недвосмислено негативен, а денес речиси единствената точка за која постои целосна согласност меѓу двете страни е дека билатералните односи се на најниската точка.

Сведоци сме на огромен пораст на антибугарското расположение во Македонија, при што процентот на граѓани кои ја сметаат Бугарија за непријател веќе ја достига бројката од 50 отсто, наспроти нешто повеќе од 1% пред пет години. Во земјата има  акумулација на акти на физичка агресија врз бугарски државјани и граѓани со бугарски етнички идентитет, како и врз нивните културни центри.Да, се ​​дојде до ситуација да мора да се мобилизираат полициите на двете земји за да се спречат можни судири. Искрено се надевам дека тоа нема да се случи.

Заклучокот е само еден – победи македонизмот. Можеби дефинитивно. И денес од намерно подметната државна доктрина се претвори во национално верување, кое го делат голем дел од граѓаните на Македонија. Главна заслуга за тоа имаат бугарските политичари во последните години. Тоа што во Скопје грешат за историјата не значи дека ние во Софија се однесуваме паметно во политиката. Затоа што ние продолжуваме да ја сметаме Македонија како територија, а не како народ. А македонизмот е идеологија која се бори за свеста на луѓето и поставува бариери меѓу нив. И токму тоа се случува.

Од една страна, гледаме интеракција меѓу владите во обид да се смират тензиите на границите. Од друга страна, ги запираме сите меѓудржавни проекти со Македонија и го повлекуваме нашиот амбасадор од таму. Дали е ова одмерена мерка од наша страна?

Тепањето во Охрид не можеше да не биде осудено и да остане без реакција. Згора на тоа, тоа е дел од политичкиот контекст на односите меѓу двете земји и во Бугарија со право беше сфатено како „злосторство од омраза“. Овој чин повторно ги разгори страстите – по значителното смирување на емоциите во јавноста во последните шест месеци. Од суштинско значење за оваа реакција е акумулацијата на неколку слични случаи во изминатите месеци, кои создаваат впечаток на тренд во односот кон граѓаните со бугарска етничка самосвест во Македонија.

Првичната реакција на двете влади беше доволно одговорна, диктирана од желбата да не се дозволи ескалација на тензиите. Разговорите меѓу министрите за внатрешни работи, транспортот на Пендиков на лекување во Бугарија, посетата на министерот Османи на Софија – сето тоа беше подредено на оваа логика.Но, во тоа не се вклопуваат последните изјави и мерки од двете страни. Парадоксално, единствените кои во овие услови најдоа храброст да се извлечат од рутината на противењето беа два фудбалски клуба од Софија и Скопје, кои меѓусебно одржаа пријателска средба под слоганот „Не на насилството!“.

Веќе има повици за враќање на ветото на ПКМ. Дали е можна ваква мерка и дали ризикува да се расипе досега постигнатото?

Ваквите повици покажуваат сериозно непознавање и недоразбирање на начинот на кој функционира ЕУ. По деблокирањето на пристапниот процес на РСМ во ЕУ, властите во Скопје сносат одговорност за секое одложување или прекинување на процесот, што целосно зависи од исполнувањето на критериумите и исполнувањето на обврските содржани во договорите од јуни минатата година, вклучувајќи ја и промената на уставот и вклучувањето на Бугарите како „дел од народ“ како услов за отворање на преговарачките поглавја. А, Бугарија, како дел од ЕУ, учествува во проценката на напредокот и може да ги формулира своите забелешки во секоја фаза од преговорите – кои, како што покажува практиката, се долги и тешки. Можност која постоеше уште пред да биде блокирана нивната иницијација.

Македонскиот претседател Стево Пендаровски, предложи да не се пропуштат бугарски европратеник и други бугарски лица на границата, прецизирајќи дека тие биле активирани од руските разузнавачки служби. Дали е ова приказна за пред Брисел или можеме да зборуваме за таква хипотеза?

Доколку некој политички лидер од соседна земја дојде во Софија и јавно објави дека Бугарија нема право да постои и дека припаѓа на неговата земја, тоа со право ќе се сфати како провокација. И кај нас би разгореле силни политички страсти, од кои најрадикални би биле токму оние политички формации кои истото го прават во Скопје.

А, обвинувањата за проруски позиции во овој случај се исто толку згодни колку и лажни. И тие во моментов се експлоатирани од двете страни. Ако Русија имаше политички ресурси да ги диктира светските процеси, почнувајќи од изборот на американскиот претседател, па завршувајќи со односите меѓу Софија и Скопје, Русија немаше да падне во тешка меѓународна изолација, заглавена во безизлезна војна. За жал, заладените односи меѓу Бугарија и Република Македонија се наша заедничка кауза.

Не обвинуваат дека тензијата доаѓа од Бугарија поради претстојните избори во нашата земја. А анкетите во Македонија велат дека на нови избори во државата победник ќе биде антибугарската ВМРО-ДПМНЕ.

Односите меѓу двете земји отсекогаш биле во функција на внатрешни политички процеси и амбиции во Софија и Скопје. Не случајно во предизборни ситуации проблемите се усложнуваат – затоа што има политички партии кои профитираат од конфронтацијата. Опозицијата работи во корист на радикалните идеи. Секое влошување на односите по оската Софија-Скопје долева масло на огнот на македонскиот национализам, кој може сериозно да се одрази врз владеењето во Република Македонија. Бугарија нема интерес билатералните односи да се користат како изговор за заострување на политичката опозиција во Македонија и внатрешна дестабилизација на земјата.

Освен сè друго, треба да се има предвид дека од тензијата меѓу двете земји најпогодени се бугарските граѓани и граѓаните со бугарска самосвест во РСМ, бидејќи тие се оние кои тоа го чувствуваат во своето секојдневно живеење. И именувањето на културните институции на македонските граѓани во Македонија по бугарски историски личности поврзани со учеството на Бугарија во Втората светска војна на страната на Хитлерска Германија не помага во развојот на позитивни билатерални односи – напротив, тоа е повод за дополнителна тензија и напади врз Бугарите во РСМ.

Дали џинот е излезен од шишето или дипломатијата се уште има шанси да надвладее?

Дипломатијата е инструмент на политиката. А, бугарската позиција стана заложник на одлуката на влада чија надворешна политика беше конјуктурна, хаотична, непрофесионална. Како резултат на своите несоодветни постапки (барам најблага можна формулација), Бугарија ја загуби сета своја предност како земја членка на ЕУ, паѓајќи во целосна изолација по ова прашање во рамките на Унијата. Бугарската дипломатија успеа да ја извлече бугарската политика од оваа непријатна состојба, но не може да излезе надвор од политичките рамки што и беа поставени.

Додека продолжуваат искрите меѓу Бугарија и Македонија, Србија доби француско-германски предлог за нормализирање на односите со Косово. Во спротивно ќе се одложи евроинтеграцијата на двете земји. Дали сте оптимист за решавање на тамошниот конфликт?

Точната формулација оди подалеку од концептот „предлог“. Ова е многу упорно барање – во најмала рака, што ги вклучува сите суштински замки за признавањето на независноста на Косово од страна на Србија – без да се спомене самиот збор „независност“. Ова е поврзано со процесот на европска интеграција на двете земји, но првенствено се заснова на безбедноста, а не на интеграцијата. Главниот мотив е војната во Украина и потребата од консолидирана позиција во ЕУ (вклучувајќи ги и земјите кандидати) во однос на санкциите против Русија.

Ако некој може да протурка таква одлука во Србија, тоа е токму националистички претседател како Вучиќ – затоа што има јавен легитимитет на бранител на националните интереси. Впрочем, бугарското искуство докажува дека таквата изјава воопшто не е парадоксална: само десничарската влада на Костов можеше да го продаде „Нефтохим“ на руски „Лукоил“, а само левичарската влада на Станишев можеше да потпише договор за „американски бази“ во Бугарија.

Дали веќе можеме да зборуваме за „Западен Балкан со две брзини“ и какво влијание има тоа врз регионот? Додека некои сè уште ги средуваат своите односи и го признаваат постоењето, Хрватска влезе и во Шенген и во еврозоната.

Според мене, проблемот не е во бројот на брзини – тие се всушност шест, за секоја од земјите – кандидати за членство во ЕУ, туку во самата брзина на движење кон оваа цел. Засега, Брисел настојува да го одржи процесот во живот, но без да се обврзе на временска рамка. И очигледно се работи за години – а не за една или две. Како и во балканските престолнини, тие исто така гледаат бугарска одговорност за одложувањето на процесот.

Референцата за одбивањето да се прифати Бугарија во Шенген е исто така доволно релевантна во овој контекст. Одлуката овде беше целосно политичка, а со блокирањето на почетокот на преговорите на Албанија и Македонија, Бугарија затвори многу европски врати на кои можеше да тропне за поддршка за влез во Шенген – затоа што двата случаи се гледаат како огледала кога една земја ќе го запре спроведувањето на паневропски политики.

The post Ќучуков: Бугарија сè уште ја гледа Македонија како територија appeared first on Република.

Бугарскиот дипломат Љубомир Ќучуков кој е близок на актуелните власти во Софија смета дека Македонија има две години да ги запише Бугарите во својот устав.

Според него бугарската дипломатија имаше огромен успех затоа што успеала да ги одбрани и внесе во текстовите сите бугарските позиции, за кои имаше разлики дури и во Бугарија.

„Сега сè е заштитено максимално”, за БНТ изјави дипломатот Љубомир Ќучуков за „францускиот предлог“.

„Има две мислења – дали вклучувањето на Бугарите во уставот е плус или минус за Бугарија. Напротив, јас сум склон да прифатам дека тоа не го решава проблемот на граѓаните со бугарска свест. Тоа значи дека со прогласувањето на Бугарите за државотворен народ сепак постои мнозинство кое нема бугарски корени”, вели Ќучуков според кого Скопје треба да подготви свој акционен план кој ќе трае околу една година.

„Тогаш ќе одговори ЕУ и дури тогаш ќе започне вистинскиот преговарачки период. Со ова бугарските барања стануваат политика на ЕУ. И перформансите ќе се следат. Македонија има две години да ги впише Бугарите во својот устав”, вели дипломатот кој објаснува дека е важно е да се разбере дека има три документи, од кои два се ЕУ.

„Неодржливо е Македонија да не прифати два документи бидејќи не учествува во нив. Таа нема збор во нив. Македонија учествува само во Билатералниот протокол кој не е потпишан, но доколку се воведе преговарачка рамка, тој мора да биде потпишан. За да започне целиот процес, мора да се потпише билатерален протокол. Во него се зборува за сите теми и дадени се со јасни рокови за имплементација.

Имплементацијата на протоколите е дел од преговорите со ЕУ и е под контрола на ЕУ и Бугарија. Бугарија може да стави вето 7 пати. Одлуките за затворање на поглавјата ги носат сите земји”, укажува дипломатот.

Во врска со укинувањето на ветото, тоа може да се случи само со одлука на сите држави. А според процедурата прво бугарската влада мора да одлучи за ветото. Потоа, доколку нема забелешки од никого, тоа мора да биде прифатено од Советот.

За можноста ветото да падне наредната недела Ќучуков вели дека француското претседателство истекува на 30 јуни и затоа, сè мора да се направи брзо а се зависи од владата.

Според него времето почнува да се станува кратко а Mакедонија може да ги оспори текстовите и да не го потпише протоколот, но тоа значи дека преговорите нема да започнат. Со тоа има големи шанси Македонија и Албанија да се разделат.

Македонија ќе се обиде да промени некои работи во билатералниот договор но тие се заинтересирани за процесот, смета дипломатот во изјавата која ја пренесуваат бугарски медиуми. (и можно е да го прифати билатералниот протокол каков што ќе го одобри Бугарија).

The post Бугарски дипломат: Со францускиот предлог се заштитивме максимално, Бугарија може да стави вето 7 пати appeared first on Република.