Овогодинешното трето по ред книжевно признание „Штефица Цвек“ го добија седум книги од регионот, од вкупно 153 номинирани наслови. Прогласувањето на книжевниот избор се одржа во Историскиот музеј на Босна и Херцеговина во рамки на Фестивалот за женска уметност и активизам „Пичвајз“, a признанијата на добитничките ќе им бидат врачени во рамки на програмата на Културтрегер/Букса „Ревија на мали книжевности“ во Загреб, во октомври.

Низ неколку кругови на жирирање изборот на крајот се сведе на 7 добитнички изданија! Наместо да избере само еден победник, ‘Штефица Цвек’ го слави колективното влијание на овие дела кои ги предизвикуваат конвенциите, поттикнуваат критичка мисла и нудат нов поглед на горливите прашања на нашето време“, истакнуваат организаторите.

За конечниот книжевен избор, именуван според хероината на феминистичкиот класик на Дубравка Угрешиќ, одлучуваше жири-комисијата составена од членките Маја Абаџија од Босна и Херцеговина, Дара Шљукиќ од Србија и Мања Величковска од Македонија. Додека, првиот круг на жирито го сочинуваа Ања Томљеновиќ, Грација Атанасовска, Иван Шуњиќ, Марија Божиќ, Марија Бошковска, Милица Улемек и Филип Кучековиќ.

Така, со признанието „Штефица Цвек“ награден е романот „Стрвинари старог свијета“ на Теа Тулиќ (Oceanmore, 2023).

„Единствен матичен број“ на Лидија Димковска (ТРИ, 2023) ја добива заслугата за, како што велат оттаму, маестрално спојување на геополитичките тензии со сложените семејни динамики.

Дебитантскиот роман на авторката Ева Симчиќ „Четири лакта унутра“ (V.B.Z., 2023) плени со автентичноста на нејзината емигрантска приказна, забележува жири-комисијата.

„Куќа се није мрднула“ на Јелена Анѓеловска (Партизанска книга, 2023) е поетско-драмска и прозна стихозбирка, во која песните „се случуваат“ на покриви од згради, во куќи и во бегалски станови. Збирката ја обработува темата на куќата низ бегалското искуство, губењето на домот, потстанарскиот живот, наследувањето имот и во сигурната куќа на една лезбејска организација.

„Во хаосот радост“ на Калиа Димитрова (самиздата, 2023) е книга која се истакнува поради храбрата духовитост, непретенциозната циничност и умешноста во пронаоѓањето радост во тесногледата култура на доцнокапиталистичкиот и хетеропатријархален хаос.

„Марија Андријашевиќ во книгата ‘Темељене куќе’ (Фрактура, 2023) постигнува прецизен баланс меѓу експерименталноста и комуникативноста. Во секој од прозно-поетските ‘блокови’ што ја сочинуваат оваа книга доминира самосвесен женски глас кој промислува тема која недоволно се дискутира во локалната книжевност- родовиот аспект на наследувањето имот.

Овогодинешното признание е доделено и на изданието на групата автор(к)и на книгата „Жене БиХ за дијецу – илустровано путовање с изузетим женама из прошлости“ (Сарајевски отворени центар, 2023) чија вредност, посочува жирито, лежи токму во тоа што, потпирајќи се на богатата традиција на жанрот и учејќи од неа ја покажува неговата широчина и слоевитост.

The post Македонските писателки Лидија Димковска и Калиа Димитрова го добија книжевното признание „Штефица Цвек“ appeared first on Република.

Во Домот на културата „Иван Мазов-Климе“ во Кавадарци, вечер во 20 часот ќе биде промовиран романот на годината за 2023 година, „Единствен матичен број“ од книжевницата Лидија Димковска.

Романот ќе го промовира Виолета Танчева-Златева, а ќе присуствуваат и претставници на Фондацијата „Славко Јаневски“, како организатор на доделувањето на една од најпрестижните награди за проза кај нас, наградата Роман на годината.

Критиката веќе се огласи за многузначноста на ова прозно остварување на Димковска. Читателите исто така ја препознаа неговата вредност, а во меѓувреме сите го очекуваме третото издание на романот, нецела година од неговото прво објавување, посочуваат од Издавачката куќа.

Наградата беше соопштена на 15 март годинава, а во мај ѝ беше свечено врачена на авторката Димковска, на пригоден настан во Драмскиот театар во Скопје.

Ако нашето постоење во светот сè повеќе зависи од нашиот единствен матичен број, во нашиот свет на квалитетна книжевност, постоиш ако читаш, велат од ТРИ во поканата за овој настан.

The post Промоција на романот „Единствен матичен број“ од Лидија Димковска во Кавадарци appeared first on Република.

Во деновите кои доаѓаат, Дом на култура “Иван Мазов – Климе“ Кавадарци ги најавува следните настани:

Вторник, 13 август 2024, 20 часот, Галерија при Дом на култура Кавадарци – отворање на изложба на дела од деветата Меѓународна радовишка ликовна колонија 2024.

Среда, 14 август 2024, 20 часот, Градски плоштад Кавадарци – концерт “Фатени за раце го менуваме светот“ со настап на членови на Фолклорниот ансамбл “Тиквеш“ кој работи при Дом на култура Кавадарци и учениците од посебната паралелка при ОУ “Страшо Пинџур“ Кавадарци.

Четврток, 15 август 2024, 20 часот, Галерија при Дом на култура Кавадарци – Промоција на „Роман на годината 2023“ чиј добитник е една од најпознатите македонски писателки Лидија Димковска. За романот и наградата ќе зборуваат познатиот македонски новинар Ѕвездан Георгиевски, како претставник на Фондацијата “Славко Јаневски“ која ја доделува наградата, промоторот Виолета Танчева Златева и секако авторката на наградениот роман “Единствен матичен број“ – Лидија Димковска. Наградата Роман на годината годинава се додели по 25 пат, а во Кавадарци се случува промоција по петти пат, традиционално како прв град после Скопје.

The post Промоција на „Единствен матичен број“ од Лидија Димковска во Кавадарци appeared first on Република.

Вечерва на 20 мај, во Драмскиот театар во Скопје, со почеток во 19.30 часот ќе се одржи Свечено врачување на наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“. Годинашен лауреат е романот „Единствен матичен број“ од Лидија Димковска („Три“). Одлуката за наградата, која се состои од плакета, оригинална статуетка (изработка на академскиот скулптор Сашо Саздовски) и паричен износ од 150.000 денари, ја донесе жири-комисијата во состав: Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо Огненовски и Катерина Богоева.

Свеченото врачување на оваа значајна награда, која ја започна „Утрински весник“ и ја доделуваше до неговото згаснување, а потоа ја презеде Фондацијата „Славко Јаневски“ ќе протекне и во знакот на големиот јубилеј, 25-годишнина од нејзиното постоење. Во рамките на свеченоста ќе биде отворена изложба „25 години Роман на годината“ на која ќе бидат претставени сите дела - досегашни носители на ова признание. Станува збор за лична донација на Манчо Митевски на Фондацијата, која се состои од сите нагредени дела со потписи и посвети на авторите. Манчо Митевски е еден од основачите на „Утрински весник“ и на наградата „Роман на годината“. Тој беше иницијатор за формирање на Фондацијата „Славко Јаневски“ со цел наградата да може да опстои и натаму.

На свеченоста ќе бидат врачени благодарници на поединци и организации што придонеле за развојот на наградата, ќе бидат емитувани видео материјали за нејзиниот развој, а сето тоа ќе биде проследено со музички настап на џез бендот на Гоце Стевковски.

Во рамките на обележувањето на јубилејот, Фондацијата „Славко Јаневски“, заедно со Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ организираше мошне содржајна дебата за македонскиот роман и современите тенденции во светската книжевност. Од Фондацијата најавуваат низа други активности и содржини со кои ќе го обележуваат јубилејот во текот на целата година.

Наградата е поддржана од Министерството за култура на Република Македонија, а нејзин генерален покровител е „Комерцијална банка“ АД Скопје.

The post „Роман на годината“ одбележува 25-годишен јубилеј, вечерва свечено врачување на наградата на Лидија Димковска во Драмски театар appeared first on Република.

Вечерва, во Europe House Скопје со почеток во 19:30 часот повторно ќе биде активиран читачкиот клуб.

Првата средба ќе ја почнеме со Лидија Димковска и нејзиниот роман Единствен матичен број што неодамна ја доби престижната награда Роман на годината во организација на Фондацијата Славко Јаневски. Единствен матичен број е четврти роман на Лидија Димковска, издаден во 2023 година во издание на ТРИ. Во овој роман таа низ една семејна приказна се зафаќа со темата на идентитетот, миграцијата, современaта дистописка изолираност и алиенација содржани во поимот „пустелија”.

Добрата литература и добрите романи не треба да бидат ‘чудо за три дена’ и за нив треба да се разговара и дискутира. Затоа ве покануваме да ни се придружите на оваа средба без оглед дали сте го прочитале романот или не.

Ви го најавуваме и новиот модератор на читачкиот клуб, Александар Маџаровски – Читачот.

The post Со Лидија Димковска и нејзиниот роман „Единствен матичен број“ повторно се активира читачкиот клуб во Europe House Скопје appeared first on Република.

Македонската асоцијација на издавачи (МАИ) ги додели наградите за 2024 година за книги, автори и проекти за достигнувања во издаваштвото во периодот меѓу двата саеми.

За најдобра едиција, каде основниот критериуми беше уредничкиот пристап, концептот на едицијата и унифицираниот изглед и дизајн награди добија „ПРОаЗА“, „Бранови“ и „Современи класици“.

Награди за најдобар дизајн на корица припаднаа на „Не кажувам“ од Петар Андоновски, дизајнирана од Марко Трпески, „Базирано врз речиси вистинити настани“ од Ѕвездан Георгиевски, дизајнирана од Наталија Лукомска и „Кабинет на чуда со ѕидови од огледала“ од Владимир Јанковски, дизајнирана од Марко Трпески.

За најдобро ликовно-графички уредено издание, односно награда за највпечатлив целосен дизајн, корица и внатрешност на издание за возрасни добија „Варшава го исцртува Скопје“ од Кинга Нетман-Мултановска, односно автор на дизајнот Петер Личковски.

Потоа, „Костимот во Македонија од појавата на фотографијата до денес“ од Зорка Тодорова Младеновиќ, односно графичко уредување на „Арс ламина“ и „Гени, мени, сени“ од Владимир Лукаш, со графичко уредување на „Супрема“.

Дополнително, признание за најдобра книга за деца, односно оригинални целосно илустрирани книги за деца, наградени беа „Си беше еднаш – Најубавите бајки на сите времиња“ приредена од Оливера Ќорвезироска, со илустрации на Наталија Лукомска, „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска и „Рокчето“ од Никола Маџиров, со илустрации на Анета Илиевска.

Признанија за најкреативно издание добија „Момчето од зборови / Девојчето од ноти“ од Катерина Николовска, „Шарени ириси“ од Јована Матевска Атанасова, со илустрации на Симонида Филипова Китановска и „Мојата прва библиотека“ од Деспина Мукоска.

Признанието за автор на годината го доби Лидија Димковска.

Истовремено, беше доделено и признание за поттикнување на општествена одговорност, кое припадна за сликовницата „Другарко“ од Денис Јанкуловски, односно илустраторката Наташа Костовска, „Шарени ириси“ од Јована Матевска Атанасова, со илустрации на Симонида Филипова Китановска“ и проектот „Да ти ја раскажам мојата приказна“.

Градската библиотека „Браќа Миладиновци“ од Скопје пак, за кампањата „Читаме современи автори“ го доби специјалното признание за промотор на читачката култура.

Во комисијата за наградите учествуваа писателката Николина Андова Шопова, поетесата и новинарка Биљана Стојановска и графичката дизајнерка Ива Јованова.

The post МАИ ги додели признанијата на Саемот на книга, Лидија Димковска, авторка на годината appeared first on Република.

Мислам дека наградата „Роман на годината“ дојде во вистинското време, како и сè друго што доаѓа во животот. Се радувам за романот затоа што на овој начин ќе стигне и во рацете на некои читатели и читателки кои можеби поинаку не би го прочитале, вели во интервју за „Република“ македонската писателка и поетса Лидија Димковска, годинашна добитничка на наградата „Роман на годината“ за  2023 година која ја доделува Фондацијата „Славко Јаневски“.

„Единствен матичен број“ во издание на „ТРИ“ на Димковска беше избран за најдобар во конкуренција на 36 романи, а како што се пошегува Димковска на прогласувањето на наградата тоа е трета среќа, бидејќи нејзините претходни романи „Скриена камера“ и „Резервен живот“ беа во најтесната конкуренција за наградата, а „Но-Уи“ во пошироката.

Димковска (52) објавила седум поетски збирки, четири романи, еден дневник и една збирка раскази, преведени на бројни јазици. Уредила и четири антологии. Добитничка е на наградата за дебитантско поетско дело, двапати ја добила наградата за проза „Стaле Попов“ на Друштвото на писателите на Македонија, германската награда за поезија „Хуберт Бурда“, романските награди „Поесис“ и „Тудор Аргези“, европската награда за поезија „Петру Крду“ и наградата на Европската Унија за литературата за романот „Резервен живот“, Специјалното признание „Европско културно наследство“ за најдобар расказ, словенечкатта „Чаша на бесмртноста“ за десетгодишен поетски опус, албанско-македонската награда за поезија „Наим Фрешери“, наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга за „Гранична состојба“ и други.

Нејзините книги биле номинирани и за американската награда „Најдобра книга во превод“, како за поезија, така и за проза, за германската „Берлински мост“, за полската „Европски поет на слободата“ и за меѓународната „Балканика“.

Димковска живее во Словенија, преведува од романски и од словенечки јазик на македонски.

[caption id="attachment_757306" align="alignnone" width="800"] Влада Урошевиќ, претседател на жири-комисијата на прогласувањето на наградата „Роман на годината“ фото: Кире Галевски[/caption]

„Единствен матичен број“ е ваш четврти роман. Колку време ви беше потребно да го напишете?

ДИМКОВСКА: Го напишав за кусо време, но во себе го носев долго, повеќе од една деценија, од мојата прва посета на Кипар кога подетално се запознав со историјата на поделениот остров и кога во мојата свест се роди идејата за можна приказна поврзана со загубата на домот среде инвазијата на Кипар во 1974 година. Уште веднаш знаев дека приказната ќе биде поврзана со македонската реалност, но ми требаше време да осмислам на каков начин да биде раскажана, што да содржи. За разлика од другите романи, „Единствен матичен број“ доживеа повеќе варијанти, а речиси во последен миг избрав поинаков, подиректен почеток од оној што ми беше речиси закоренет од започнувањето на пишувањето на романот. Неколкупати ја сменив и раскажувачката перспектива – од прво во трето лице еднина, па повторно во прво. Со приказната живеев толку долго што и дозволив и сама да се менува, но на крај сепак јас ја ставив последната точка односно извичник.

Што Вам ви е полесно кога пишувате? Истражувањето кое го спроведувате кое може да биде многу напорно и исцрпувачки, или пак самото пишување на романот, оживувањето на ликовите, градењето на приказната? Колку самодисциплина, пожртвуваност и макотрпна работа е потребна да се напише еден роман?

ДИМКОВСКА: За да се напише роман е потребно сето она што и сами го наведовте, но и време - не само за пишувањето туку и за истражувањето, документирањето, фантазирањето, измислувањето, градењето на ликовите уште пред да се преселат на хартија, визуализација на настаните и случките. Насушно потребна е и идентификација со гласот на раскажувачот/раскажувачката, влегување во негова/нејзина кожа и живеење со приказната како да е твоја лична биографија. Само на тој начин приказната станува автентична, единствена и неповторлива, станува лична, а всушност универзална. Степенот на идентификација на читателите со приказната и ликовите покажува дали романот тоа го постигнал или не. Ме радува што моите читатели и читателки ми велат дека приказната ги допрела лично, дека се пронашле во неа.

„Зарем тоа што го немаме, не е мерка за она што го имаме?“ е реченица од роман на Оливера Николова која Вие во „Единствен матичен број“ ја искористивте за мото на романот. Рековте дека ова е вистинско прашање за сите нас?

ДИМКОВСКА: Апсолутно, оваа реченица која Оливера Николова великодушно ми ја подари од нејзиниот извонреден роман „Песот со тажен поглед“ како мото за романот, е прашањето што секој од нас треба да си го постави, и тоа не само еднаш. Од одговорот на ова прашање зависи и потребата да се „фати пустелија“ или не. Никос Аврам никогаш не собрал сила, или напротив, пребрзо си го одговорил ова прашање на внатрешен ескапистички начин, а и останатите ликови во романот секој на свој начин го избрале полесниот, а всушност потежок одговор со последици врз сите засегнати. За Катерина Аврам она што го нема е апсолутна мерка на она што го има, но за да се дојде до спознание е потребно да се помине тежок егзистенцијалистички пат кој може да биде и слепа улица.

На прогласувањето на наградата „Роман на годината“ Ѕвездан Георгиевски рече дека и писателите и издавачите ја сакаат оваа награда. Вам од трет обид ви успеа да ја добиете и тоа токму во годината кога се одбележуваат 25 години од доделувањето на наградата. Дали тоа ве прави посебно горда?

ДИМКОВСКА: Наградата „Роман на годината“ има прекрасна традиција што се надевам дека ќе продолжи и во наредните 25 години. Списокот со наградени романи, но и романи во потесните избори за наградата „Роман на годината“, е список на домашна лектира. Би сакала еден ден да ги видиме и имаме сите наградени романи во посебна едиција, тоа би било богатство за секоја домашна и национална библиотека, но пред се за секоја читателска душа. Среќна сум што токму во годината на овој јубилеј наградата ја доби мојот роман. На прогласувањето на наградата се пошегував дека тоа е моја трета среќа, со оглед на тоа што и „Скриена камера“ и „Резервен живот“ беа во најтесната конкуренција за наградата, а „Но-Уи“ во пошироката. Мислам дека наградата дојде во вистинското време, како и сè друго што доаѓа во животот. Се радувам за романот затоа што на овој начин ќе стигне и во рацете на некои читатели и читателки кои можеби поинаку не би го прочитале.

[caption id="attachment_757309" align="alignnone" width="800"] фото: Кире Галевски[/caption]

Со години живеете надовор од Македонија, веќе 20 годинии сте во Словенија, живеевте и работевте во Романија. Дали тоа живеење во странство ви помага од дистанца да го погледнете животот во Македонија и толку реално да го прикажете во Вашите романи?

ДИМКОВСКА: Да, апсолутно. Од далеку подобро се гледа, птичјата перспектива нуди поширока перспектива како огромна трпеза на настани, случки, луѓе, на минато и сегашност, на реалност и на заумност. Но гледам и од блиску, преку допирот меѓу кожата и душата, меморијата и миговноста. Секогаш кога сум во Македонија, а често сум, ги впивам како сунѓер сите детали на живеењето, на местата, на луѓето, гледам и слушам, набљудувам и забележувам, поврзувам и разделувам, во мене се слеваат емоции и сознанија, слики и звуци, зборови и движења. Оддалеченоста при пишувањето помага да се доближиш суштински, егзистенцијално и да го видиш и она што можеби не си сакал да го забележиш или рутината на погледот едноставно го пренебрегнала од своето видно поле.

Промоцијата на „Единствен матичен број“ се одржа летото, лани во август, кога беше актуелно закажувањето за нови лични документи поради промена на името на државата, па така некако се совпаднаа и промоцијата и пасошите и личните карти. Март е, поминаа осум месеци од тогаш, а ние уште сме заглавени, без пасоши и без можност за патување во странство. Како Вие би го коментирале она што се случува?

ДИМКОВСКА: Пред еден месец во книжарницата ТРИ во Градскиот трговски центар во Скопје имав средба со читателите што организаторот ја нарече „Закажи термин за ЕМБГ“. Беше духовито, но и мошне реално. Страшно е тоа што граѓаните останаа заглавени без лични документи и за тоа никој не понесе одговорност – толку типично за македонските власти. Колку ми е срам понекогаш од вакви нешта особено кога за нив ќе прочитам во странските медиуми! Се прашувам, дали треба се да се прави во последен миг, дали на органите не им паѓа на памет да почнат навреме, и зошто се случува тоа? Да не заборавиме дека во Македонија живеат и луѓе без ЕМБГ, не само без нови лични документи.

Етиката и естетиката во вашите дела, не само во романите, туку и во поезијата која ја пишувате велите дека ви се многу важни, се надополнуваат.

ДИМКОВСКА: Да, не верувам само во естетската функција на книжевноста и воопшто, уметноста. Не верувам ни дека уметноста треба да биде морализатор, проповедник или политички коректор. Верувам дека естетската и етичката димензија на книжевноста доаѓаат до израз тогаш кога тие се иманентни особини на самото човечко битие на авторот/авторката. Книжевноста зазема став, но со поинакви средства од идеологијата, политиката, образованието. Ставот што е етичка категорија кога го зазема книжевноста станува естетски запис, станува убаво и добро во исто време, со сите нивни варијанти. Најчесто пишувам за грди и лоши нешта, но токму тие, како етички парадигми, се убавото и доброто во естетска смисла. Верувам во книжевноста како во ангажирана поетика тогаш кога она што го пишувам е во дослух со моите сопствени гледишта, мисли, чувства. Верувам во емпатијата на книжевноста.

Машки или женски ликови? Кои повеќе ги сакате? Кои ви се потешки да ги опишете во романите?

ДИМКОВСКА: Кога го пишував „Единствен матичен број“ размислував да го напишам од машка перспектива, но по некое време сфатив дека е подобро и овојпат да и го препуштам гласот на раскажувачка, на нараторка на која ќе можам и сама да и помогнам да се изрази затоа што едноставно подобро го познавам светогледот на женскиот лик. Да се пошегувам - да ја раскажеше приказната Никос Аврам најверојатно романот ќе беше прекус дури и за расказ бидејќи тој како лик главно молчи. И го препуштив раскажувањето на Катерина во чиј лик можев да внесам многу и од своите размислувања и чувства, генерациски ми е поблиска од останатите ликови, можев полесно да го опишам нејзиниот живот низ координатите на Скопје, Бристол, Лондон и Вароша, и секако, низ нејзините душевни и духовни координати во потрагата по идентитетот на татко и, но и на сопствениот. Но и кога пишувам за машки ликови најважно ми е да влезам под кожата на ликот, да живеам и чувствувам како него, да го запознаам неговото битие од сите можни аспекти и да се идентификувам со него. А ако јас се идентификувам со ликот, не може да не се идентификуваат со него и читателите на романот. Писателот е прв познавач и не само творец на своите ликови, и секако, прв читател на своите дела.

[caption id="attachment_757313" align="alignnone" width="500"] Верувам во емпатијата на книжевноста, вели Димковска фото: Кире Галевски[/caption]

Каква е иднината на македонската проза и поезија? Што мислите за новиот бран македонски автори? Дали е светла иднината на македонската литература, посебно во време на вештачка интелигенција и општ пад на македонското образование?

ДИМКОВСКА: Вештачката интелигенција ми е се уште туѓа за да размислувам за неа, но падот на образованието е реален и ме наведува да се запрашам какви ќе бидат идните писатели и писателки. Дали ќе пишуваат само со своите (дигитални) пера, овде и сега, или и низ нив ќе се провлече сето она што го прочитале, научиле, осознале, прифатиле, отфрлиле? Литературата се пишува и со рацете на нашите предци, не само македонски туку и светски, сето она што сум го прочитала на мојот животен пат, заумно или реално заедничари со моето лично писмо. Мене во литературата ме интересираат тешките теми на животот, смртта, миграциите, домот, идентитетот, геополитичките случувања и сè уште не знам, а можеби и подобро, за нив да пишувам на лесен, игрив начин. Можеби затоа што припаѓам на „старата школа на раскажувањето“, како што еднаш Дубравка Угрешиќ го нарече моето книжевно писмо, во позитивна смисла на зборот, Она што го забележувам, и не само кај поновата македонска литература туку во глобални рамки, е појавата на полесни, поп-елементи кои ја прават литературата подостапна до поширок круг на читатели, лекото бришење на границите меѓу тривијалната и вистинската книжевност. Тоа е тренд кој во светски рамки се повеќе ги полни листите на најчитани книги и уредничките политики, но за среќа денес имаме и толку добри, сериозни автори и авторки што секој може да избере четиво за себе. Забележувам дека понекогаш не ми се допаѓаат книги кои на повеќето читатели им се допаѓаат или обратно, но класиците за мене апсолутно го имаат положено испитот на вечноста. Македонската проза и поезија си има свои вистински и свои не толку вистински книжевни вредности, а велат дека судот на времето ќе одлучи што ќе остане, а што нема. Пред сè од сегашноста зависи рецепцијата на македонската книжевност во иднина. Затоа посакувам да ја има македонската книжевност се повеќе на светските полици на книжевноста, рамноправна со останатите книжевности, бидејќи тоа во голема мера и го заслужува.

Лидија, посакувате ли Вие некогаш да фатите пустелија?

ДИМКОВСКА: Ох, секако, како и секој од нас. А вие?

Разговараше: Александра М. Бундалелвска

The post Наградата „Роман на годината“ дојде во вистинското време, како и сè друго што доаѓа во животот appeared first on Република.

Романот „Единствен матичен број“ на Лидија Димковска е добитник на наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“.

Објавувањето на добитникот на наградата се одржа денеска во кафе-книжарницата „Буква“, а за победникот одлучуваше жири-комисија составена од Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо Огненовски и Катерина Богоева.

Во најтесен избор за наградата годинава влегоа и романите „Ако се родат некакви чувства: зборник за љубовта на Гоце и Јанка“ од Блаже Миневски, „Заборав“ од Томислав Османли, „Сѐ уште можам нешто да сторам“ од Фросина Пармаковска и „Зелениот дворец“ од Сибо.

„Едниствен мачтичен број“ е мој четврти роман во којшто вложив многу труд, време, многу истражување и мислам дека е мојот најсериозен, најзрел роман досега. На некој начин Наградата „Роман на годината“ е моја трета среќа, бидејќи романите „Скриена камера“ и „Резервен живот“ се најдоа во потесната конкруенција на оваа награда во текот на годините. Многу ми е мило што зад оваа награда стои жири од вакви автори како што нашиот Влада Урошевиќ, нашиот класик и мој професор. Многу е необично за мене да седам овде до него како негова поранешна студентка, а сега на некое исто ниво. Тоа и така треба да се случува во животот. Многу ми е мило што фондацијата која ја доделува наградата го носи името на Славко Јаневски. Ние сите сме всушност следбеници на Славко Јаневски, во машки или женски лик. Сакам да се заблагодарам на повеќемина што придонесоа овој роман воопшто да биде напишен и објавен. Но, пред сè би сакала да и се заблагодарам на мојата книжевна мајка Оливера Николова, којашто ми дозволи да го искористам мотото во мојата книга, всушност реченица од нејзиниот роман „Песот со тажен поглед“ - зарам тоа што го немаме, не е мерка за она што го имаме? Ова е вистинско прашање за сите нас, изјави денеска Димковска.

Наградата Роман на годината првпат е доделена во 1999 година, од Утрински весник, а од 2017 до денес се доделува од Фондацијата „Славко Јаневски“.

Романот на Димковска е едно дело чија што основна основна идеја ги носи во себе обележјата на актуелноста. Преку историјата на едно семејство, Димковска се нафаќа да ја претстави, во сета нејзина трагика, едната од индивудуалните и колективните судбински состојби толку карактеристични за нашата епоха: ситуацијата на егзилот. Со овој роман, Димковска создала дело во кое личните истории, благодарение на прозната вештина на писателката ги шират своите кругови на значења се до глобални размери, велат во образложението за наградата членовите на жири комисијата.

За Издавачкиот центар „Три“ ова е петта награда Роман на годината, по наградените: Венко Андоновски со „Папокот на светот“ (2000 ), Кица Колбе со „Снегот во Казабланка“ (2006 ), Јагода Михајловска-Георгиева со „Индиго Бомбај“ (2008 ) и Митко Маџунков со „Птиците од ланските гнезда“ (2012).

Роман на годината се доделува по 25. пат. Се состои од плакета, оригинална статуетка и паричен износ од околу 2.420 илјади евра (150 илјади денари).

Свеченото доделување на наградата ќе се одржи во мај, на свечена седница.

The post Лидија Димковска е добитничка на наградата Роман на годината за „Единствен матичен број“ appeared first on Република.

Во книжарница на ТРИ во Градскиот трговски центар во Скопје вечерва во 19 часот ќе се одржи разговор со писателката и поетеса Лидија Димковска за нејзиниот роман „Единствен матичен број“. Разговорот ќе го води Виолета Танчева-Златева.

На оваа необична средба ќе успеете да откриете што стои зад бројките на единствениот матичен број, кои сме и што сме независно од него, и како да навлеземе подлабоко во себеси. а добредојдено е и вашето учество – велат од ТРИ.

Лидија Димковска е родена во Скопје во 1971 година. Ова е нејзин четврти роман. Димковска е поетеса, романописец и преведувачка од романски и словенечки на македонски јазик. Докторирала Романска литература на Универзитетот во Букурешт, Романија, каде предавала македонски јазик и литература. Живее во Љубљана, Словенија и преведува романска и словенечка литература на македонски јазик.

The post Разговор со авторката на „Единствен матичен број“ Лидија Димковска appeared first on Република.

Во четврток, во книжарницата на ТРИ во ГТЦ, со почеток од 19 часот, ќе имате неповторлива можност да разговарате со авторката на „Единствен матичен број“, Лидија Димковска, и да си го препознаете својот идентитет.

На оваа необична средба ќе успеете да откриете што стои зад бројките на единствениот матичен број, кои сме и што сме независно од него, и како да навлеземе подлабоко во себеси. Разговорот ќе го води Виолета Танчева-Златева, а добредојдено е и вашето учество, велат организаторите.

The post Закажи термин за ЕМБГ: Разговор со Лидија Димковска, авторка на романот „Единствен матичен број“ appeared first on Република.

Не постои свет во кој жените не треба да бидат загрижени затоа што се жени, вели мароканско-шпанската писателката На­џат ел Хач­ми, добитничка на наградата на Фестивалот на европска литература „Букстар“, што синоќа се отвори во Скопје, во киното „Фросина“ во Младински културен центар (МКЦ).

Книгата „Во понеделник ќе нè сакаат“, која како ѝ нејзините останати дела е феминистичка лектира како во Шпанија така и во остатокот на Европа. Романот се објави истовремено на каталонски и на шпански јазик во 2021 година и точно две години подоцна се појави и на македонски во превод на Лара Прокопиева. „Во понеделник ќе нè сакаат“ ја понесе наградата „Надал“ во 2021 година, најстарото признание за литература во Шпанија кое се доделува за најдобар необјавен роман на шпански јазик, а во октомври 2023 година оправдано ја добива и наградата „BookStar“ за најзначаен роман објавен во Македонија помеѓу две фестивалски изданија.

Со инспиративното обраќање на писателката Лидија Димковска, насловено „Со или без Please“ беше отворено 9. издание на фестивалот на европска литература „BookStar“, на кое гостите и публиката исто така ги поздравија и Mи­ни­стер­ка­та за кул­ту­ра Би­се­ра Ко­ста­ди­нов­ска Стој­чев­ска и Деј­вид Гир, ам­ба­са­до­рот на Европ­ска­та Уни­ја во  Ма­ке­до­ни­ја, кој ѝ ја до­де­ли на­гра­да­та „BookStar“ на На­џат ел Хач­ми.

Живееме во време кога многу се зборува за менталното здравје, веројатно затоа што некои проблеми во општеството сè уште не се надминати. Жените дури и во општества што би требало да бидат отворени, како што е Шпанија, каде што денес живеам, и каде што иако има силно феминистичко движење, жените се соочуваат со дискриминација, дури и силувања и убиства. Тие не го контролираат сопственото тело, тоа му припаѓа на сопругот, на семејствто, на околината. За сексуалноста не се зборува отворено, таа сè уште им потклекнува на нормите што ги поставува патријархатот – рече Наџат.

На­џат ел Хач­ми на те­ма­та „Да се би­де (по­и­на­ква) же­на“ раз­го­ва­раше со Ана Јо­вков­ска, но­ви­нар­ка и кни­жев­на истра­жу­вач­ка, и Але­ксан­дар Ма­џа­ров­ски, по­ет, пре­ве­ду­вач и јут­ју­бер поз­нат ка­ко Чи­та­чот. Таа е мароканско-шпанска писателка која пишува на феминистички теми. Родена е во Надор (Мароко) во 1979 година. На осумгодишна возраст емигрирала со своето семејство во Каталонија. Студирала арапска литература на Универзитетот во Барселона. Почнала да пишува кога имала дванаесет години, на почетокот од забава, а подоцна и како начин за изразување на сопствените размисли, но и за фрлање поинаква светлина на сопствената реалност составена од (најмалку) две култури на кои припаѓа.

Не можев да не се насмеам на мотото на овогодинешниот BookStar – Please Do Disturb!, односно на учтивото „Ве молиме“ во наредбата што речиси никој од нас во животот не може да ја слушне, а ни да му ја каже на некого. Напротив, сите ние претпочитаме да не нѐ вознемируваат, а и од нас се бара истото. Хотелските соби наместо Please Disturb имаат знак Please Clean the Room, иако би било вознемирувачки на кваката да се закачи знакот Please Disturb, па во собата да навали не само персоналот со правосмукалка, туку и секој кој ќе помине и ќе се почувствува поканет или повикан да „вознемирува“. И собата од стаклено ѕвоно за гостинот, да се претвори во арена на реалноста. Ама зошто и би го правеле тоа? Реалноста нѐ вознемирува и непоканета и неповикана, и, секако, без учтив тон. Реалноста нѐ урива како земјотрес, нѐ гори како пожар, нѐ разнесува како цунами, нѐ топи како санта мраз, нѐ повредува како сообраќајна несреќа, нѐ измачува како неизлечива болест, нѐ убива како војна – вака го почна своето обраќање Димковска за да заклучи дека во уметноста, во книжевноста мора да се биде радикален, да се оди до крај, дека писателот мора да се надмине себеси, да ги истисне сите немоќи и моќи од сопственото битие, да се нурне во заумните пространства на реалноста и во реалните пространства на заумот.

Димковска потенцираше дека литературата треба да го предизвикува и да го прави сето она што животот не смее да го прави.

Да биде земјотрес, да биде пожар, да биде поплава, да биде болест, да биде војна, да биде смрт. Да вознемирува за да смири, да урива за да гради. Да удира во карпата на системот, поткопувајќи го, да ја проветрува традицијата која во своите убави старински рамки содржи слоеви патријархална боја во однос на многу нешта и на многу човечки битија, да го преиспитува концептот на сето она што ограничува, затвора, не восприема, игнорира или омаловажува, не со реферати за колективни истории туку со приказни за човечки стории. Во ангажираноста на литературата верувам тогаш кога таа на суптилен и литераризиран начин ја пренесува личната сторија на мало парче од колективната историја – рече Димковска.

А добрата литература го прави токму тоа. И од отворањето на фестивалот „BookStar“ беше испратена токму таа порака – книжевноста треба да вознемирува!

Фестивалот е поддржан од Министерството за култура, книжевната мрежа Традуки, ЕУ со тебе (Eu with YOU), издавачката куќа „Антолог“, а одделни настани и од Чешкиот книжевен центар, Центарот за фламанска литература, Европската Унија, Културно–информативниот центар на Република Бугарија во Скопје и Амбасадите на Чешка, Шпанија и на Белгија. Фестивалската програма ќе се одвива на повеќе локации во Скопје. Медиумски покровител на настанот е Македонската радио телевизија. Визуелниот идентитет е авторство на Владимир Трајановски. Фестивалското видео го изработи Радмила Ванкоска.

The post Не постои свет во кој жените не треба да бидат загрижени затоа што се жени, вели писателката На­џат ел Хач­ми, добитничка на наградата „Букстар“ appeared first on Република.

Новиот, четврти роман на писателката Лидија Димковска, насловен „Единствен матичен број“ ќе биде промовиран во четврток, 17 август во кафе-бар „Филхармонија“.

Со почеток во 19 и 30 часот, промотори на романот се Виолета Танчева-Златева и Гоце Смилевски, обајцата истакнати дејци во современата македонска литература.

Во издание на издавачката куќа „Три“, за романот се вели дека е уште еден во низата романи на Димковска во потрага по идентитетот и домот, освестувачка приказна за светот што заборавивме да го сакаме.

„Ве очекуваме во што е можно поголем број, заедно да ја вдомиме оваа книга во нашите срца. Токму каде што и треба да биде домот“, велат организаторите.

The post Промоција на „Единствен матичен број“- новиот роман на Лидија Димковска appeared first on Република.

Од печат излезе петото издание на „Резервен живот“ од Лидија Димковска, еден од најуспешните и најпреведувани романи во македонската книжевност, информираат од издавачката куќа „Или-Или“.

По објавувањето во 2012 година, веќе следната година романот ги добива наградите „Стале Попов“ на ДПМ и Европската награда за литература на ЕУ по што романот е преведен на 11 јазици; англиски, германски, италијански, унгарски, чешки, романски, албански, бугарски, словенечки, хрватски и српски.

Романот, со гостување на авторката, е претставен во повеќе градови во САД како и во Европа и добива одлични рецензии и убав прием од читателите.

Славната хрватска писателка, Дубравка Угрешиќ, ќе напише за романот:

Лидија Димковска го збогатува современиот музеј на книжевни чуда со силни, впечатливи, гротескни, ексцентрични детали и епизоди раскажани во старата добра традиција на романот.

И српскиот писател и книжевен критичар, Ненад Шапоња, по објавувањето на српското издание не ги штеди пофалбите за „Резервен Живот“:

’Резервен живот’ спаѓа во најдобрите романи напишани не само во Македонија туку и на просторите на цела поранешна Југославија во 21 век. Раскажувачкото мајсторство на авторката го остава читателот без здив додека пред нас се нижат години во кои се издигнуваат и се распаѓаат личните животи на јунаците, како и земјата во којашто живееле.“

Лидија Димковска (1971, Скопје) е поетеса, романсиерка и преведувачка од романски и словенечки на македонски јазик. Објавила седум поетски збирки: „Рожби од Исток“ (1992), „Огнот на буквите“ (1994), „Изгризани нокти“ (1998), „Нобел против Нобел“ (2001), „Идеална тежина“ (2008), „pH неутрална за животот и смртта“ (2009), „Црно на бело“ (2016) и „Гранична состојба“ (2021); три романи: „Скриена камера“ (2004), „Резервен живот“ (2012) и „Но-Уи“ (2016); американскиот дневник „Отаде Л“. (2018) и збирката раскази: „Кога заминав од Карл Либкнехт“ (2019), преведени на бројни јазици. Ги добила наградата за дебитантско поетско дело „Студентски збор“, двапати наградата за проза „Стале Попов“ на Друштвото на писателите на Македонија, германската награда за поезија „Хуберт Бурда“, романските награди „Поесис“ и „Тудор Аргези“, европската награда за поезија „Петру Крду“, наградата на Европската Унија за литература за романот „Резервен живот“, Специјалното признание „Европско културно наследство“ за најдобар расказ, словенечката „Чаша на бесмртноста“ за десетгодишен поетски опус, албанско-македонската поетска награда „Наим Фрашери“, наградата „Браќа Миладиновци“ и други. Нејзините книги биле номинирани и за американската награда „Најдобра книга во превод“ како за поезија така и за проза, за германската „Берлински мост“, за полската „Европски поет на слободата“ и за меѓународната „Балканика“. Уредила четири антологии. Учествувала на голем број меѓународни книжевни средби, читања и резиденции низ светот.

The post „Или-Или“ го објави петтото издание на „Резервен живот“ од Лидија Димковска appeared first on Република.

Избор од поезијата на Лидија Димковска, претежно од нејзините две последни поетски збирки „Црно на бело“ (2016) и „Гранична состојба“ (2021, награда „Браќа Миладиновци“) деновиве е објавена во Велика Британија и во Хрватска.

Книгата во препев на англиски јазик на Љубица Арсовска, Патриша Марш и Пеги Рид ја објави британската издавачка куќа „Wrecking Ball“ која на корицата на книгата помести три куси рецензии: британската поетеса Фиона Сампсон истакнува „Лидија Димковска, која е една од водечките писатели на југоисточна Европа, пишува како никој друг. Во овие Избрани песни беспрекорно преведени, ја слушаме горчината на нејзиното интелигентно сочувство, начинот на кој таа ги преплетува фантазијата и горчливото искуство и како нејзиниот трагачки поетски поглед лови тешки вистини“. Британската поетеса Хелен Морт истакнува дека овие песни се „болни, забавни, мудри, разоружувачки“, а Гоце Смилевски истакнува дека тоа се „песни на храброст и непомирливост, на искреност и на бескомпромисност, квалитети кои отсекогаш биле карактеристики на поетиката на Лидија Димковска“.

Книгата во препев на хрватски јазик на Борјана Прошев-Оливер ја објави хрватската издавачка куќа „Сандорф“, а уредникот на корицата на книгата истакнува дека „Димковска поседува силен, радикален поетски исказ „црно-бело“ што би го посакале многумина поети, без разлика на нивниот пол-род-националност-раса. Димковска е авторка која читателот мора да ја совлада со критичката моќ на сопствената острина, радикалност и подготвеност за болни „гранични состојби“ и катарзични искупувања“.

Наскоро избрана поезија од Лидија Димковска ќе излезе и во препев на бугарски јазик на Поли Муканова во издавачката куќа „ДА“ во Софија.

The post Избрана поезија „Како е тоа?“ од Лидија Димковска објавена во Велика Британија и Хрватска appeared first on Република.

Триесет и четвртата Поетска ноќ во Велестово ќе почне вечерва на сретсело, со почеток во 21 часот, со поетскиот портрет на македонската поетеса Лидија Димковска, а ќе заврши на 21 август.

Манифестацијата ќе се одржи на неколку локации во село Велестово и во Охрид.

Во програмата се предвидени три поетски читања на кои ќе учествуваат десетина поети од земјава и од странство, ќе биде отворена ликовна изложба, а ќе има и работилница за креативно пишување и иновативно интерпретирање поезија наменета за млади од регионот, како и дебати за важноста на книжевниот превод и за улогата на пејзажот во книжевноста, односно, за подигање на свеста за екологијата, информираат организаторите на Поетска ноќ.

На отворањето, кое ќе почне со поетскиот портрет на македонската поетеса Лидија Димковска, за нејзиното поетско творештво ќе беседи Сашо Огненовски.

Наши специјални гости и годинава ќе бидат семинаристите што ја посетуваат 55. Летна школа на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при УКИМ, велат организаторите.

По поетскиот портрет, истата вечер од 22 часот, во тремот на црквата „Успение на Пресвета Богородица“ во с. Велестово ќе биде отворена ликовната изложба на Никола Пијанманов ‒ „Плачот на Адам“.

Програмата ќе продолжи следниот ден, на 20 август, со проектот „OH READ ‒ Поетски викенд и работилница за млади од регионот“.

Настаните ќе почнат од 11 часот во просториите на „Касарна ХАБ“ во Охрид, за кога е предвидена работилницата за креативно пишување и иновативно интерпретирање поезија наменета за учениците од охридската гимназија „Св. Климент Охридски“ и за други заинтересирани млади од регионот. Искуствата ќе ги споделат поетите од проектот OH READ: Селахатин Јолгиден (Турција), Мањола Наси (Албанија), Валентина Бакти (Србија), Диме Данов (Македонија) и Јулијана Величковска (Македонија).

А истиот ден, со почеток од 18 ч. во кафе и бар „Шила“ во Охрид, ќе се одржи и интернационалното поетско читање на кое ќе настапат споменатите поети од проектот OH READ, но и другите поети учесници на фестивалот: Ким Симонсен (Фарски Острови), Лидија Димковска (Македонија), Алеш Мустар (Словенија), Ана Голејшка Џикова (Македонија) и Зоран Јакимоски (Македонија). Во рамки на читањето предвидена е и една куса дебата за значењето на книжевните преводи, известуваат од Поетска ноќ.

Фестивалот ќе заврши в недела, на 21 август, со уште едно интернационално поетско читање „Поезија ‒ Залез“ што ќе се одржи во природа, на локација во селото Велестово што се наоѓа во националниот парк „Галичица“, на кое ќе настапат сите поети учесници на фестивалот, а ќе се дебатира и за улогата на пејзажот во книжевноста, со што би ја подигнале свеста за екологијата.

Манифестацијата е поддржана од Министерството за култура, од Општина Охрид, од Комерцијална банка АД Скопје, како и од програмата на РЕАД ‒ Регионална Мрежа за Културна Разновидност, поддржана од Европската Унија, и други спонзори и пријатели на манифестацијата.

The post Портрет на Лидија Димковска на 34. Поетска ноќ во Велестово appeared first on Република.

На традиционалната „Поетска ноќ во Велестово“, која годинава ќе се одржи по 34. пат, се предвидени три поетски читања на кои ќе учествуваат десетина поети од земјава и од странство, ќе биде отворена ликовна изложба, а ќе има и работилница за креативно пишување и иновативно интерпретирање на поезијата наменета за младите од регионот. Исто така, ќе се одржат и дебати за важноста на книжевниот превод и за улогата на пејзажот во книжевноста, односно за подигањето на еколошката свест

Традиционалната „Поетска ноќ во Велестово“ годинава ќе се одржи по 34. пат, од 19 до 21 август, на неколку локации во селото Велестово и во Охрид. Во програмата се предвидени три поетски читања на кои ќе учествуваат десетина поети од земјава и од странство, ќе биде отворена ликовна изложба, а ќе има и работилница за креативно пишување и иновативно интерпретирање на поезијата наменета за младите од регионот. Исто така, ќе се одржат и дебати за важноста на книжевниот превод и за улогата на пејзажот во книжевноста, односно за подигањето на свеста за екологијата.

Програмата ќе започне в петок, на 19 август, од 21 часот, традиционално во Велестово, на сретсело, со поетскиот портрет на македонската поетеса Лидија Димковска. За нејзиното поетско творештво ќе беседи Сашо Огненовски, а специјални гости ќе бидат семинаристите што ја посетуваат 55. Летна школа на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при УКИМ.

По поетскиот портрет, таа вечер од 22 часот, на тремот од црквата „Успение на Пресвета Богородица“ во селото Велестово ќе биде отворена ликовната изложба на Никола Пијанманов – „Плачот на Адам“.

Програмата ќе продолжи следниот ден, на 20 август, со проектот „OH READ ‒ поетски викенд и работилница за младите од регионот“. Настаните ќе почнат во 11 часот, во просториите на „Касарна ХАБ“ во Охрид, за кога е предвидена работилницата за креативно пишување и иновативно интерпретирање на поезијата наменета за учениците од охридската гимназија „Свети Климент Охридски“ и за другите заинтересирани млади од регионот. Искуствата ќе ги споделат поетите од проектот OH READ: Селахатин Јолгиден (Турција), Мањола Наси (Албанија), Валентина Бакти (Србија), Диме Данов (Македонија) и Јулијана Величковска (Македонија) – посочуваат организаторите.

The post Поетски портрет на Лидија Димковска за старт на 34. Поетска ноќ во Велестово appeared first on Република.

Песната „Милениче“ од македонската поетеса Лидија Димковска е објавена во последниот број на лондонскиот култен неделник „Times Literary Supplement“, кој е едно од најпрестижните светски списанија за литература и култура.

„Милениче“ од Димковска е објавена на англиски јазик, во препев на Љубица Арсовска и Патриша Марш-Стефановска.

Песната „Милениче“ е од последната поетска збирка на Лидија Димковска „Гранична состојба“, објавена во 2021 година во издание на „Или-Или“, која ја доби наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга од македонски автор на Струшките вечери на поезијата што се одржаа во август.

The post Песната „Милениче“ на Лидија Димковска објавена во едно од најпрестижните светски списанија за литература appeared first on Република.