Народната банка денеска ги објави позначајните движења кај каматните стапки на банките и штедилниците за јуни 2024 година.

Како што се наведува во соопштението од НБ, годишен раст на просечната каматна стапка на вкупните депозити од 0,48 п.п., при што во јуни таа изнесува 1,88 отсто.

Во јуни 2024 година, просечната каматна стапка на вкупните кредити изнесува 5,47 отсто и забележа месечен пад од 0,02 п.п., при годишно зголемување од 0,35 п.п. Просечната каматна стапка на вкупните депозити е зголемена на месечна и на годишна основа за 0,02 п.п. и 0,48 п.п., соодветно и изнесува 1,88 отсто.

Просечната каматна стапка на новоодобрените кредити, во јуни, изнесува 5,08 отсто и забележа месечно и годишно намалување од 0,11 п.п. и 0,18 п.п., соодветно.

Просечната каматна стапка на новопримените депозити е повисока за 0,16 п.п. на месечно ниво и изнесува 2,52 отсто, при годишен пад од 0,18 п.п. Просечната каматна стапка на вкупните кредити бележи годишен раст од 0,35 п.п. и изнесува 5,47 отсто.

Кај каматни стапки на корпоративниот сектор се наведува дека во јуни 2024 година, просечната каматна стапка на вкупните кредити на корпоративниот сектор, изнесува 5,26 отсто и на месечна основа е намалена за 0,05 п.п. Притоа, надолната промена се должи на падот на каматните стапки на сите компоненти: каматните стапки на денарските кредити без и со валутна клаузула и каматните стапки на кредитите во странска валута (за 0,04 п.п., соодветно). На годишна основа, оваа каматна стапка е зголемена за 0,40 п.п.

Овој месец, каматната стапка на новоодобрените кредити на корпоративниот сектор е намалена за 0,21 п.п. на месечно ниво и изнесува 4,95 отсто. Анализирано по валута, месечниот пад е резултат на намалените каматни стапки на денарските кредити со и без валутна клаузула (за 0,99 п.п. и 0,25 п.п., соодветно), во услови на раст на каматните стапки на кредитите во странска валута (за 0,95 п.п.). Анализирано на годишна основа, каматната стапка на новоодобрените кредити на корпоративниот сектор е намалена за 0,31 п.п.

Во јуни, просечната каматна стапка на вкупните депозити на корпоративниот сектор е зголемена за 0,04 п.п. во споредба со претходниот месец и изнесува 2,25 отсто. Нагорната промена во целост се должи на растот на каматните стапки на депозитите во странска валута (за 0,11 п.п.), додека каматните стапки на денарските депозити без и со валутна клаузула се непроменети. Анализирано на годишна основа, каматната стапка на вкупните депозити на корпоративниот сектор бележи раст од 0,26 п.п.

Каматната стапка на новопримените депозити на корпоративниот сектор, овој месец изнесува 2,39 отсто и бележи месечен раст од 0,01 п.п. Притоа, промената во целост е резултат на растот на каматните стапки на депозитите во странска валута (за 0,15 п.п.). Во јуни, кај банките и штедилниците не се евидентирани новопримени депозити со валутна клаузула, додека каматните стапки на денарските депозити без валутна клаузула забележаа пад (за 0,11 п.п.). Во споредба со јуни претходната година, оваа каматна стапка е зголемена за 0,28 п.п.

Во однос на каматни стапки на домаќинствата, се посочува дека во јуни, каматната стапка на вкупните кредити на домаќинствата изнесува 5,66 отсто и бележи месечен раст од 0,01 п.п. Притоа, растот произлегува од зголемените каматни стапки на денарските кредити без валутна клаузула (за 0,02 п.п.), во услови кога каматните стапки на денарските кредити со валутна клаузула се непроменети, а каматните стапки на кредитите во странска валута бележат пад (за 0,01 п.п.). Годишниот раст на каматната стапка на вкупните кредити на домаќинствата изнесува 0,31 п.п.

Овој месец, како што стои во соопштението на НБ, кај просечната каматна стапка на новоодобрените кредити на домаќинствата е забележан месечен раст од 0,03 п.п. и изнесува 5,29 отсто. Промената во целост се должи на растот на каматните стапки на денарските кредити без валутна клаузула (за 0,09 п.п.), додека кај каматните стапки на кредитите во странска валута и на денарските кредити со валутна клаузула е забележан пад (за 0,21 п.п. и 0,02 п.п., соодветно). На годишно ниво, оваа каматна стапка е повисока за 0,02 п.п.

Во јуни 2024 година, каматната стапка на вкупните депозити на домаќинствата, изнесува 1,84 отсто и бележи месечно зголемување од 0,03 п.п. Анализирано по валута, промената произлегува од растот на каматните стапки на депозитите во странска валута и денарските депозити без валутна клаузула (за 0,03 п.п. и 0,02 п.п., соодветно), во услови на пад на каматните стапки на денарските депозити со валутна клаузула (за 0,06 п.п.). Годишниот раст на каматната стапка на вкупните депозити на домаќинствата изнесува 0,50 п.п.

Каматната стапка на новопримените депозити на домаќинствата, пак, овој месец, е зголемена за 0,19 п.п. и изнесува 2,55 отсто. Притоа, растот се должи на повисоките каматни стапки на денарските депозити без валутна клаузула и каматните стапки на депозитите во странска валута (за 0,25 п.п. и 0,14 п.п., соодветно). Овој месец, кај банките и штедилниците не се евидентирани новопримени денарски депозити со валутна клаузула. Во споредба со јуни претходната година, оваа каматна стапка е намалена за 0,32 п.п., наведуваат од Народната банка.

The post Пораснаа камaтите: Просечната за кредитите изнесува 5,47%, а кај депозитите 1,88% appeared first on Република.

Континуираниот раст на каматите на кредитите од комерцијалните банки не го намали туку го зголеми кредитирањето на домаќинствата и компаниите

Податоците на Народната банка покажуваат дека каматната стапка на новоодобрени денарски кредити во вториот квартал годинава кои ги подигнале домаќинствата изнесува 5,9 отсто, а пак каматната стапка на девизните кредити изнесуваат  4,3отсто.

Извештајот покажува дека има благо намалување на каматните стапки на кредитите во денари од 0,2 отсто, а толкав е процентот на зголемување на каматната стапка за кредитите кои се земаат во девизи. Податоците на Централната банка покажуваат дека доколку се споредат каматните стапки во првиот квартал годинава и лани, има зголемување за еден процент.

Народна Банка - каматни стапки на кредити за домаќинства

Кв1 2023                              Кв2 2023

Денарски 6.1 отсто             Денарски     5.9 отсто

Девизни   4.1 отсто             Девизни       4.3 отсто

Кв1 2022                                 Кв2 2022

Денарски 5.1 отсто              Денарски      5.1 отсто

Девизен   3.5 отсто              Девизен         3.6 отсто

Дека парите потребни за бизнис се сериозно поскапени потврдуваат податоците на Народната банка кои покажуваат дека за една година каматните стапки на кредитите кои ги земаат компаниите се зголемени за над два и пол отсто во девизи и за речиси два отсто во денари.

Достапните информации велат дека трите најголеми банки во Македонија во првите шест месеци од годинава оствариле бруто добивка од речиси 86 милиони евра. Комерцијална банка е на врвот со над 32 милиони евра, веднаш зад неа се  НЛБ и Стопанска банка кои од јануари до јуни годинава  оствариле добивка од над 27 односно 26 милиони евра.

32, 5 Милиони евра -  Комерцијална банка

27     Милиони евра  - НЛБ банка

26,2  Милиони евра – Стопанска банка

Во април, мај и јуни граѓани најмногу од комерцијалните банки подигнувале потрошувачки кредити. Втори на листата се станбените кредити, а најмал дел од граѓаните кои решваат да се задолжат во банките е за автомобилски кредит.

Податоците на Народната банка покажуваат дека за разлика од првиот квартал кога има стагнација на кредитирањето, во вторите три месеци од годинава кредитната активност на комерцијалните банки се зголемила за 2,6 отсто.

Во периодот што следи, според информациите банките најавуваат олеснување на условите за кредитирање на компаниите, додека за домаќинствата се очекува  се заострување на  кредитните услови поради зголемена побарувачка на нови кредити.

извор: 24.мк

The post Банките во рекордни добивки, каматните стапки на кредитите растат appeared first on Република.

На 20 јуни 2023 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка, на која беа разгледани најновите податоци и информации за домашната и глобалната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.

На седницата на Комитетот беше одлучено каматната стапка на благајничките записи да се зголеми за дополнителни 0,25 п.п. до нивото од 6%. На седницата беше донесена одлука за зголемување и на каматните стапки на расположливите депозити, исто така за по 0,25 п.п., со што каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена ќе изнесуваат 3,90% и 3,95%, соодветно. Понудата на благајнички записи на редовната аукција е непроменета и изнесува 10 милијарди денари.

Со последната промена продолжува циклусот на затегнување на монетарната политика којшто започна од крајот на 2021 година, прво преку активно управување со ликвидноста преку интервенциите на девизниот пазар, а потоа од април минатата година и со зголемување на каматната стапка на благајничките записи, како и на каматните стапки на другите монетарни инструменти. Ваквата монетарна поставеност е поддржана и зајакната и со неколкуте промени кај инструментот задолжителна резерва, насочени кон раст на штедењето во денари, како и со системски и макропрудентни мерки, како што е воведувањето противцикличен заштитен слој на капиталот и прагови за следење на квалитетот на кредитната побарувачка, со што дополнително се јакне отпорноста на банкарскиот систем.

Поместувањата во изминатиот период во сегментите релевантни за монетарната политика се главно во согласност со очекувањата, но ризиците и натаму постојат. Од тие причини е потребна натамошна претпазливост при водењето на политиките, заради стабилизирање на инфлацијата и инфлациските очекувања на потрајна основа. Имено, во согласност со очекувањата, во мај 2023 година, годишната стапка на инфлација и натаму забавува, а забавување бележи и базичната инфлација, којашто во мај се сведе на едноцифрено ниво. Сепак, инфлацијата и натаму е висока и над историскиот просек, а базичната инфлација којашто сѐ уште е висока упатува на тоа дека преносните ефекти од цените на енергијата и храната сѐ уште не се целосно исцрпени. Очекувањата за идната динамика на цените на примарните производи на берзите се засилуваат во надолна насока, но и натаму се проследени со неизвесност. На девизниот пазар движењата се поволни, а растат и приливите на менувачкиот пазар. Во такви околности, Народната банка е присутна на девизниот пазар со откуп на вишокот девизна ликвидност.

За стабилизирање на инфлацијата и инфлациските очекувања на потрајна основа, водечките централни банки продолжуваат со затегнување на монетарната политика, но интензитетот е поумерен. Имено, од аспект на странската каматна стапка, на состанокот во јуни, ЕЦБ донесе одлука за зголемување на основните каматни стапки за дополнителни 0,25 п.п., во согласност со изгледите за одржување на инфлацијата на повисоко ниво подолг период од очекуваниот.

Во однос на најновите показатели, кај домашните цени, во мај 2023 година годишната стапка на инфлација и натаму забавува сведувајќи се на 11,3% (13% во претходниот месец), во согласност со оцените за забавување на стапката на инфлација во рамките на априлскиот циклус проекции. Забавувањето на годишната стапка на инфлација е условено од забавениот раст на цените кај сите три компоненти. Ревизиите во однос на очекуваните движења кај надворешните влезни претпоставки за проекцијата на инфлацијата се главно во надолна насока. Сепак, и натаму е нагласена високата неизвесност во движењето на светските цени на примарните производи во следниот период, при неизвесни економски ефекти од војната во Украина.

Во согласност co меѓународните стандарди, нивото на девизните резерви на крајот на мај е соодветно за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Движењата на домашниот девизен пазар и во текот на мај беа поволни, при што Народната банка интервенира со откуп на девизи на девизниот пазар. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, движењата и натаму се поволни, односно трговскиот дефицит засега е понизок од очекувањата за вториот квартал од 2023 година според априлската проекција. Поволни се и остварувањата на менувачкиот пазар, коишто од почетокот на годината, заклучно со мај, упатуваат на можност за остварување повисоки нето-приливи кај приватните трансфери во однос на проектираните.

Што се однесува до домашната економска активност, во првиот квартал од 2023 година реалниот раст на БДП забрза достигнувајќи 2,1% на годишна основа (по растот од 0,6% во претходниот квартал), малку посилно во однос на проектираното забрзување на растот за овој квартал од априлскиот циклус проекции. Високофреквентните податоци за вториот квартал од 2023 година со кои се располага во моментов се недоволни за согледување на состојбите во целина. Засега, податоците за април покажуваат умерени негативни движења кај индустриското производство, наспроти минималниот раст во претходниот квартал, како и реален годишен пад на прометот во вкупната трговија, по растот во претходниот квартал.

Во однос на монетарните движења,првичните податоци за мај 2023 година засега се во согласност со проекциите за забрзан раст кај депозитите, а поумерен кај кредитите во вториот квартал од годината.

Општо земено, инфлациските остварувања, во комбинација со неизвесното и променливо надворешно окружување и ризиците коишто сѐ уште постојат, налагаат натамошна претпазливост од носителите на макроекономски политики и соодветна реакција со цел да се закотват инфлациските очекувања и да се стабилизира инфлацијата на подолготрајна основа. Народната банка внимателно ги следи макроекономските податоци и ризиците и е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс, стабилизирање на инфлациските очекувања и за ценовна стабилност на среден рок.

The post НБМ: Основната каматна стапка и каматните стапки на расположливите депозити се покачени за 0,25 процентни поени appeared first on Република.

Во јануари годинава, во согласност со сезонската динамика, паричната маса забележа пад од 1,7 отсто на месечна основа, што се должи на надолните движења кај сите компоненти, со поголем придонес на депозитните пари, готовите пари во оптек и краткорочните депозити. На годишна основа, паричната маса е зголемена за 4,5 отсто, во најголем дел како резултат на растот на краткорочните депозити и депозитните пари, информираат од Народната банка.

Посочуваат дека вкупните депозити во јануари се намалени за 1,2 отсто на месечно ниво, во целост како резултат на падот на депозитите на корпоративниот сектор. Анализирано на годишна основа, вкупните депозити бележат раст од 4,5 отсто, којшто во поголем дел се должи на повисоките депозити на секторот „домаќинства“.

Во јануари, вкупните кредити бележат месечен пад од 0,8 проценти, којшто во целост се должи на намаленото кредитирање на корпоративниот сектор. На годишна основа, вкупните кредити се зголемени за 8,5 отсто како резултат на повисоките кредити на двата сектора, со поголем придонес на корпоративниот сектор, се наведува во денешното соопштението од Народната банка за монетарните движења.

Минатиот месец вкупните депозити на корпоративниот сектор се намалени за 4,1 отсто на месечна основа.

Надолната промена пред сè е резултат на падот на депозитните пари и краткорочните депозити во странска валута. Споредено на годишна основа, депозитите на корпоративниот сектор се зголемени за 2,6 отсто, во поголем дел како резултат на растот на краткорочните депозити во странска валута и во денари, при дополнителен придонес и на депозитните пари, а во услови на пад на долгорочните депозити во странска валута и во денари, посочуваат од Народната банка.

Оттаму информираат дека кредитите на корпоративниот сектор овој месец бележат месечен пад од 1,6 отсто, којшто се должи на пониските одобрени кредити во денари и во странска валута, со поголем придонес на денарските кредити.

Во споредба со јануари претходната година, кредитите на корпоративниот сектор се зголемени за 9,7 проценти, како резултат на повисокото кредитирање во денари и во странска валута, поизразено кај кредитите одобрени во странска валута, нагласуваат од Народната банка.

Депозитите на домаќинствата во јануари, како што е наведено во соопштението, се непроменети на месечна основа. Анализирано на годишна основа, овие депозити се зголемени за 5,9 отсто, како резултат на растот на краткорочните депозити во странска валута, депозитните пари и долгорочните депозити во странска валута, при забележан пад на краткорочните и долгорочните депозити во денари.

Во јануари, кај кредитите на домаќинствата е забележан минимален месечен раст од 0,1 отсто, којшто во целост се должи на растот на кредитите одобрени во странска валута во услови на пад на денарските кредити. Во споредба со истиот месец претходната година, кредитите на домаќинствата се зголемени за 7,4 проценти, поради растот на кредитите одобрени во денари и во странска валута, којшто е поизразен кај кредитите во странска валута, велат од Народната банка.

Во јануари годинава анализирано според намената на кредитите одобрени на физичките лица, кај потрошувачките кредити, како најзастапена категорија, како што е наведено во соопштението, е забележан месечен пад од 0,5 отсто, при годишен раст од 6,5 проценти.

Одобрените станбени кредити, овој месец, бележат раст од 0,4 отсто и 12,6 проценти, на месечна и годишна основа, соодветно. Во јануари, кај автомобилските кредити и кредитите одобрени на кредитни картички е остварен месечен пад од 0,8 отсто и 0,9 проценти, соодветно, додека на годишна основа е забележан раст од 10,7 отсто и 1,0 проценти соодветно. Овој месец, негативните салда на тековните сметки се зголемени за 8,7 отсто на месечна основа и 0,9 проценти на годишна основа, соодветно, додека кредитите одобрени врз други основи бележат месечен и годишен пад за 1,1 отсто и 15,1 проценти, соодветно, се наведува во соопштението од Народната банка.

The post Во јануари годишен раст од 4,5 отсто на вкупните депозити и од 8,5 проценти на вкупната кредитна поддршка appeared first on Република.

На 7 февруари 2023 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка, на која беа разгледани најновите податоци и информации за домашната и глобалната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.

На седницата на Комитетот беше одлучено каматната стапка на благајничките записи да се зголеми за 0,5 п.п. до нивото од 5,25%. Понудата на благајнички записи на редовната аукција е непроменета и изнесува 10 милијарди денари. Во согласност со зголемувањето на основната каматна стапка, ќе се применува и повисока каматна стапка на кредитот преку ноќ. На седницата беше донесена одлука за зголемување и на каматните стапки на расположливите депозити преку ноќ и на седум дена, исто така за по 0,5 п.п. Овие каматни стапки ќе се применуваат од 15.2.2023 година.Со овие промени, Народната банка и на почетокот на оваа година продолжува со затегнување на монетарната политика, коешто започна уште од крајот на 2021 година, преку примена на повеќе инструменти, заради одржување на стабилноста на девизниот курс и стабилизирање на инфлацијата на среден рок.

На седницата беше утврдено дека остварувањата кај клучните макроекономски показатели главно се во согласност со очекуваните. Сепак, амбиентот за спроведување на монетарната политика и натаму е неизвесен и бара претпазливост. Вкупната инфлација почна да забавува кон крајот на минатата година, во согласност и со намалувањето на светските цени, а се очекува дека овој тренд ќе продолжи и во тековната година. Сепак, со оглед на силината и долготрајноста на надворешните ценовни шокови, и покрај поволните поместувања, инфлацијата и натаму е на повисоко ниво и наметнува потреба од внимателно следење на инфлациските очекувања. Во однос на другите показатели коишто се битни за монетарната политика, движењата на девизниот пазар се стабилни, а се забележуваат и поповолни трендови во делот на штедењето во домашна валута и на долг рок.

Со оглед на врзаноста на нашата валута со еврото, при одлучувањето за монетарната политика влијаат и промените во монетарната политика на Европската централна банка, којашто на состанокот на 2 февруари донесе одлука за зголемување на основните каматни стапки за 0,5 п.п.

Во однос на најновите показатели, домашните цени во декември забележаа мал пад, со што годишната стапка на инфлација и натаму забавува сведувајќи се на 18,7%. Просечната годишна стапка на инфлација за целата 2022 година изнесува 14,2% и е во согласност со последните проекции на Народната банка од 14,3%, а произлегува претежно од порастот на светските цени на храната и енергијата, вклучително и на домашната цена на електрична и топлинска енергија и нивниот преносен ефект и врз цените на останатите производи и услуги, во отсуство на доволно домашни ресурси за ублажување на овие шокови. Неизвесноста од идната динамика на цените на примарните производи на берзите, а особено на енергентите, и натаму постои поради воените случувања во Украина и санкциите кон Русија, поради што и натаму од исклучителна важност е водењето претпазливи домашни политики и внимателното управување со домашната побарувачка.

Нивото на девизните резерви, заклучно со крајот на јануари, ги задоволува меѓународните стандарди неопходни за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута, односно тие и понатаму се на соодветно ниво. Движењата на домашниот девизен пазар и во текот на јануари беа релативно стабилни, при што Народната банка само повремено беше присутна на девизниот пазар. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, трговскиот дефицит во 2022 година е понизок од очекуваниот, што придонесе за подобри остварувања кај девизните резерви. Најновите остварувања на менувачкиот пазар од почетокот на годината се поволни и засега се во склад со проектираните нето-приливи од приватните трансфери за првиот квартал од 2023 година.

Што се однесува до домашната економска активност, остварувањата во првите три квартали од 2022 година се многу блиску до проектираните (растот е 2,7% при проекции на Народната банка од 2,5%), а расположливите високофреквентни податоци за четвртиот квартал се во прилог на очекувањата дека забавувањето на растот ќе продолжи до крајот на годината. Имено, податоците за овој период покажуваат реален годишен пад на прометот во вкупната трговија, по малиот раст во претходниот квартал, како и натамошни неповолни движења кај индустриското производство и извршените градежни работи. Од друга страна, растот кај прометот во угостителството и натаму е висок и забрзува на годишно ниво.

Во однос на монетарните движења, во декември 2022 година кредитната активност и натаму расте на годишна основа, но поумерено, особено во сегментот на домаќинствата, во согласност со очекувањата. Растот кај депозитите забрза и ги надмина очекувањата, при што кај населението се забележува пораст на склоноста за штедење во денари и на подолг рок.

Општо земено, неизвесното и променливо окружување и нагласените ризици налагаат натамошна претпазливост од носителите на политиките. Народната банка внимателно ги следи макроекономските податоци и ризиците и е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс, стабилизирање на инфлациските очекувања и за ценовна стабилност на среден рок, информираат од НБМ.

The post Народната банка ја затегна монетарната политика: Каматните стапки зголемени за дополнителни 0,5 п.п. appeared first on Република.

Просечната каматна стапка на вкупните кредити во септември изнесува 4,35 проценти и бележи мало месечно зголемување од 0,01 процентен поен. На годишна основа, просечната каматна стапка на вкупните кредити е намалена за 0,11 процентни поени. Слична динамика има и кај просечната каматна стапка на вкупните депозити, којашто изнесува 0,70 проценти, додека на годишно ниво забележан е пад од 0,08 процентни поени.

Кај новоодобрените кредити, просечната каматна стапка во септември изнесува 4.09 проценти по забележан месечен и годишен раст од 0,05 и 0,06 процентни поени соодветно, додека просечната каматна стапка на новопримените депозити е зголемена за 0,15 и 0,22 процентни поени на месечна и на годишна основа и сега изнесува 1,07 проценти.

The post Во септември мало зголемување на просечната каматна стапка кај вкупните кредити appeared first on Република.

На 12 јули 2022 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка. На седницата беа разгледани најновите податоци и информации за домашната и за глобалната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари. Поради растот на цените на примарните производи на светските берзи и застоите во синџирите за снабдување, коишто влијаат и на останатите видови производи, инфлацијата и натаму бележи нагорни движења, како во светски рамки, така и во нашата економија којашто е во голема мера зависна од увоз. Имајќи ги предвид инфлациските движења, но и движењата на девизниот пазар, Народната банка постојано ги користи сите расположливи инструменти за управување со ликвидноста и за влијание врз каматните стапки. Интервенциите на Народната банка на девизниот пазар, од последниот квартал минатата година па наваму, придонесуваат за намалување на ликвидноста, а за да се одржи нејзиното оптимално ниво се користат и останатите инструменти, како што се депозитот преку ноќ, седумдневниот депозит, репо-операциите и благајничките записи. Во текот на годината, во два наврата беa направени и промени кај инструментот задолжителна резерва заради понасочено делување врз процесот на евроизација, којшто дополнително влијае врз побарувачката на девизниот пазар. Оваа мерка е во склад и со Стратегијата за денаризација на домашната економија.

Народната банка продолжува со постепеното нормализирање на монетарната политика за одржување на среднорочната ценовна стабилност, преку понатамошно зголемување на основната каматна стапка. На седницата на Комитетот беше одлучено да се изврши дополнително зголемување на каматната стапка на благајничките записи за 0,50 п.п., до нивото од 2,5%. Понудата на благајнички записи на редовната аукција не се промени и изнесува 10 милијарди денари. Се очекува дека досегашното зголемување на каматните стапки, заедно со направените промени во стапките на издвојување задолжителна резерва во домашна и странска валута, и понатаму ќе делуваат и на каматната политика на банките преку поттикнување на штедењето во домашна валута.

При носењето на одлуката, особено беа земени предвид најновите движења кај инфлацијата. Во периодот јануари ‒ јуни 2022 година годишната стапка на инфлација изнесува 10%, во просек, што е повеќе во однос на последните проекции. Најголемиот дел од домашната инфлација е резултат на притисокот од увозните цени на храната и енергијата, коишто досега растат посилно од очекуваното. Овие притисоци брзо се прелеваат врз цените и на останатите производи и услуги и дополнително ги подгреваат инфлациските очекувања. Најновите податоци и очекувања на светските пазари навестуваат постепено стивнување на ценовните притисоци. Имено, за првпат по извесно време очекувањата за цените на храната се ревидирани надолу. Воедно, и кај цените на нафтата и кај цените на храната се очекува стабилизирање во втората половина на 2022 година, а потоа и нивно намалување. Сепак, неизвесноста од идните движења на цените на енергијата и храната е нагласена поради воените случувања во Украина.

Девизните резерви се во сигурната зона, а нивното ниво ги задоволува барањата за адекватност согласно со меѓународните стандарди. За ова придонесува високото ниво на девизните резерви во претпандемичниот период и натамошниот раст во двете години од пандемијата. Последните расположливи и високофреквентни податоци од девизниот пазар упатуваат на натамошно намалување на нето-побарувачката на девизи на небанкарскиот сектор, главно како резултат на намалената потреба за девизни средства на компаниите од електроенергетската дејност, како и на сезонски високата понуда на девизи на менувачкиот пазар. Приливот на девизи на менувачкиот пазар во овој период е значително повисок од очекувањата, при двојно повисок раст на понудата од растот на побарувачката на девизи во однос на истиот период лани, што делува поволно врз платнобилансната позиција и девизните резерви. Во последниот период е видливо и намалување на интересот кај домашните субјекти за конверзија на домашната во странска валута. Релативно поволните движења на девизниот пазар овозможија повремено присуство на Народната банка на овој пазарен сегмент, при што во јули за првпат од септември 2021 година беше остварен и откуп на девизи.

Во првиот квартал од 2022 година, активноста во домашната економија оствари реален раст од 2,4% на годишна основа, сличен на остварувањата од претходниот квартал. Расположливите месечни податоци за економската активност за вториот квартал засега упатуваат на слични движења и во овој период. Имено, во периодот април ‒ мај продолжува годишниот реален раст на индустриското производство и на прометот во трговијата, а во април значителното забавува падот на извршените работи во градежништвото. Но, со надолните ревизии на странската побарувачка поради ефектите од воениот конфликт во Украина и силниот одраз врз пазарите на примарните производи и синџирите на снабдување, се нагласуваат надолните ризици за растот.

Од аспект на движењата во монетарниот сектор, според првичните податоци за јуни 2022 година, годишниот раст на вкупните кредити и натаму е солиден и е малку над проектираниот, при поумерен раст кај вкупните депозити.

Во однос на глобалните движења, во јуни меѓународните финансиски пазари се карактеризираа со променливи движења, во услови на неизвесност. Во такви околности, како и во услови на затегнување на монетарната политика во САД и најави за пораст на каматната стапка на ЕЦБ, цените на државните обврзници во САД и во еврозоната се намалија, односно нивните приноси забележаа пораст. Воедно, вредноста на САД-доларот во однос на еврото и натаму се зголемува, а на глобалните берзи беа забележани надолни корекции.

Општо земено, ризиците за целокупниот макроекономски контекст и натаму се изразени и се претежно поврзани со надворешното опкружување. Главниот ризик и понатаму претставува неизвесноста поврзана со текот и времетраењето на воениот конфликт помеѓу Русија и Украина и неговото влијание врз цените и економската активност во глобални рамки. Не треба да се занемарат и ризиците од пандемијата на ковид-19, којашто сѐ уште не е завршена. Во вакви услови уште повеќе доаѓа до израз потребата за водење претпазливи домашни политики. Народната банка внимателно ги следи макроекономските податоци и ризиците поврзани со нив и ќе продолжи со делување користејќи ги сите расположливи инструменти, со цел да се одржи стабилноста на девизниот курс и среднорочната ценовна стабилност.

The post НБРМ: Основната каматна стапка зголемена на 2,5 отсто appeared first on Република.