Уверена сум дека ќе имаме нови грижници и нови љубители на јазикот коишто ќе се обидат да направат формат којшто ќе го доближи чистиот, убавиот, креативниот, македонски јазик не само до нив како генерација туку и од оние коишто доаѓаат по нив, кажа вчера научната соработничка Тамара Ќупева од Институтот за македонска литература при УКИМ на панел-дискусијата „Зборообразување – нови димензии на македонскиот јазик“, на која главен фокус беше зборообразувањето како главен начин за креативно збогатување на македонскиот јазик.

Трибината се одржа вчера во Музејот на македонска борба и самостојност, по иницијатива на двајца Зборци, Игор Антов и Виктор Бучковски.

На отворањето на панел-дискусијата, Антов посочи дека процесот на зборообразување е клучен за збогатување на македонскиот јазик и поставувањето на современите темели.

Се надевам дека заедно ќе успееме да ги поставиме современите темели на еден клучен процес за збогатувањето на македонскиот јазик, процесот на зборообразување. Убавината на зборообразувањето се отсликува во самиот збор, составување на два различни зборови се со цел да се добие збор со ново значење. Самата можност за креирање нов збор со ново значење, не само што се повикува на креативниот дел од секој од нас, туку ја рефлектира и нужноста за креирање на се уште несоздадените зборови за модерните феномени, рече Антов.

Нивото на секојдневниот говор, Антов вели е одраз на нивото на развојот на општеството, посочувајќи на агилноста и прецизноста на германскиот јазик како одраз на германскиот систем.

[caption id="attachment_761634" align="alignnone" width="730"] Игор Антов и Виктор Бучковски[/caption]

Прашањето е што одразува секојдневниот македонски јазик или поидеалистичкото прашање би било што може да одразува — шаренило, длабоко разбирање и поврзаност или нешто трето, вели Антов.

Според него, оптимизмот е пригушен од сѐ поприсутната апатија во македонското општество, а како што рече, тоа е пречка во развивањето на македонскиот јазик и свест.

Една од главните идеи на настанот е возобновување на македонскиот оптимизам, може ќе си речете дека сето ова е малку пооптимистичка цел. Оптимизмот кај нас изгледа пригушен од се поприсутната апатија, процес кој истовремено пречи во развивањето на македонскиот јазик, а преку него на македонската свест. Цитатот од великанот Коневски укажува токму од неопходноста од негување на македонскиот јазик и потребата од негово развивање заедно со модерната држава. Јазикот може да биде духовната образувачка сила во нашето општество, но само ако дозволиме, рече Антов.

Ќупева кажа дека можеби е единствената во салава на којашто ѝ се случува реализација на врвниот идеал, а тоа е ученикот да го надмине својот учител.

Поканата на Виктор и особено сега кога тука ги гледам Илина, Теодора, Стефан и еден куп познати луѓе, а особено ученици, сфатив дека ова е всушност денот кога човек, кога бил во настава и работел со млади луѓе толку многу години, веројатно е дека посеал нешто, оставил нешто што сега се случува и го имаме пред нас како една одлична иницијатива. Поканата и идејата на Виктор беше навистина потврда дека има надеж, има генерација која како никулец изникна од никаде во ситуација кога сите помислуваме дека сме уморни од иницијативи коишто би значеле дека нешто ќе се придвижи, рече Ќупева.

Според Ќупева, оваа генерација на која ѝ припаѓа Виктор и сите околу него навистина се генерација која ќе го крене знамето на една нова грижа за јазикот затоа што тие се ментори и лидери на генерација којашто доаѓа по нив.

Генерацијата „алфа“ се деца коишто се родени по 2010 година. Тие секако се разликуваат од генерација на Виктор. Оваа генерација која ја имаме овде, за среќа, имаше едно свое искуство кое што беше надвор од виртуелизација на светот во којшто живеат. Но, новата генерација „алфа“ најмалите се оние со кои што оваа генерација ќе има многу работа или барем ќе се обиде да им помогне, да им го доближи јазикот во борба со дигиталната интелигенција со која што се соочени секој ден. Виктор и неговата верна дружина имаат ковчеже од идеални креативни решенија за зборови коишто навистина кога ќе бидат пуштени во јавност можеби ќе го поминат и тестот на времето. Јазикот се менува и треба да бидеме свесни дека сите треба да учестувавме во тој процес на начин и со постапки коишто доаѓаат од неколку сектори. Но, кога зборуваме за младите, единствениот начин, единствената грижа и нега е токму нивната култура, музика особено разни стилови во музиката. Има бендови коишто пишуваат текстови на еден убав. чист македонски јазик којшто ја потенцира уште повеќе неговата мелодичност, кажа Ќупева.

Славица Велева, професорка по предметот „Зборообразување” на Филолошкиот факултет при УКИМ, кажа дека суштината и убавината на зборообразувањето не е само во системноста, туку за да се искреира збор буквално е потребно креативност и да се чувствува зборот, да се чувствува потребата од зборот.

Професорката Илина Јакимовска од Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ при УКИМ говореше за избори и правци за зборови коишто веќе постојат и коишто се веќе заборавени или непознати, а можат да послужат и да влезат во нашиот јазичен фонд и да го збогатат.

The post Ќе имаме нови љубители на јазикот коишто ќе се обидат да направат формат и да го доближат чистиот македонски јазик не само до нивната генерација туку и од оние по нив, кажа Тамара Ќупева од Институтот за македонска литература appeared first on Република.

Промоција на новиот роман „Светот што го избрав“ од Калина Малеска ќе се одржи утревечер, на 2 април во 19.30 часот во кафе-книжарницата „Буква“ во Скопје. Промоцијата е замислена како разговор кој со авторката ќе го води Илина Јакимовска.

Романот „Светот што го избрав“ е приказна за трансформацијата на Леона, чие чувство за себе и сопствениот идентитет се менува низ контактот со луѓето и просторите: подрумот во кој се вселува, состанарите и околниот двор, членовите на одборот за наставни програми, канцеларијата за состаноци, барот. На почетокот од романот протагонистката, по дваесет години живот со своето семејство, се соочува со нова ситуација, без стан, без работа, без пари, со привремен ангажман. Новите околности и луѓето што ги запознава кај неа поттикнуваат сеќавања, интроспекција, анализа на своите и на туѓите постапки, изнаоѓање на причините зад нив.

Доминантна карактеристика на романот е, како што вели Никола Гелевски, „заузданата хетерогеност во најширока смисла (што е романот како жанр): различни генерации, класи, родови тензии, попречености, одлично пренесен детски поглед – Вера е еден од најдобро направените ликови. Се забележува веродостојност, ангажираност, прецизна ситуираност, неореализам (сцената со децата на кои таткото им забранува да си играат кај Леона). Се чувствува љубов и емпатија кон луѓето, но и критичност“.

На хетерогеноста се осврнува и Оливера Ќорвезироска, според која „убав е миксот на интересите и ликовите, на надворешното (комисијата) и внатрешното (женската потреба од љубов изразена на многу впечатлив, невообичаен и автентичен начин)“, а комплексноста на романот се огледа и во присуството на „филозофските наслаги, етичките размисли, есеизираноста во една необична форма“.

Калина Малеска е авторка на три збирки раскази: „Недоразбирања“ (Македонска книга 1998), „Именување на инсектот“ (Слово 2008), „Мојот непријател Итар Пејо“ (Или-Или 2016) и „Скопје во високата зона“ (Или-Или 2021), романите „Бруно и боите“ (Слово 2006) и „Призраци со срмени нишки“ (Слово 2014), драмата „Случка меѓу настани: Хипатија од Александрија“ (Слово 2010), книгите за деца „Арно ама“ (Или-Или 2018) и Вонземјанинот „Лу-Ру-Су“ (Или-Или 2021), книжевните студии Облици на моќ во современата книжевност (Или-Или 2020) и Визија, трансформација: Утопии, дистопии и други замислени светови (Филолошки факултет „Блаже Конески“ 2023), како и уредник и коавтор на студијата Кон-текстот: дигитални осврти (самостојно издание 2023).

Малеска е професорка по англиска книжевност на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ при УКИМ во Скопје, а нејзини статии поврзани за книжевни истражувања се објавени во домашни и меѓународни списанија. Се занимава и со книжевни преводи, а некои од делата што ги превела се: Тристрам Шенди од Лоренс Стерн, раскази од Амброуз Бирс, Волшебникот од Оз од Л. Френк Баум, Мали нешта како овие од Клер Киган.

Илина Јакимовска е редовен професор на Институтот за етнологија и антропологија, авторка на бројни стручни студии како и на неколку книжевни дела. Го води блогот за култура Bookbox на порталот off.net.mk и аудио подкастот „Обични луѓе“.

The post Промоција на „Светот што го избрав“ од Калина Малеска appeared first on Република.