Ние со нашата претстава се обидовме да направиме комбинација од комедијата „Иванов“ и драмата „Иванов“, но она што е драгоцено, според мене, е тоа дека ова издание ќе може да им послужи на некои други режисери, актери, драматурзи, театролози во нивното промислување на некои идни „Иванови“, кажа синоќа режисерката Зоја Бузалковска, на промоцијата на книгата „Иванов 1887/1889: две верзии од Чехов“.

Режисерката и професорка на Факултетот за драмски уметности (ФДУ) Бузалковска е главна уредничка на книгата, а преводот е на Драгица Најчевска. Уредник на книгата е Ивана Јарчевска, дизајнот на корицата е на Зоран Кардула, фотографиите се на Кире Галевски, графичкото уредување е на Давор Драмиќанин, а издавач е Македонскиот народен театар (МНТ).

Драмата „Иванов“ е првото поставено дело на Антон Павлович Чехов (1860-1904) во театар и ја доставил како драма во четири чина, која ја напишал за десет дена. Премиерно е изведена на 19 ноември 1887 година, во театарот на Фјодор Корш во Москва. Заради реакциите на публиката, Чехов направил и втора верзија на текстот различна од онаа првата. Изменетата верзија на драмата е прифатена во Санкт Петербург, каде што се изведува во 1889 година.

[caption id="attachment_761570" align="alignnone" width="958"] Григор Јовановски и Благој Веселинов во „Иванов“ фото: Кире Галевски[/caption]

Лани, во мај, во МНТ Бузалковска ја постави драмата „Иванов“. Тоа беше втора поставка на истоимената драма во националниот театар. Првата беше во 1984 година, во режија на Бранко Ставрев, со Ристо Шишков во улогата на Николај Алексеевич Иванов. Во втората поставка  на Бузалковска главниот лик го толкува Благој Веселинов.

Имам посебно голема трема вечерва бидејќи десно од мене седи мојата мајка и првпат досега заедно учествуваме на ваков настан. Оваа книга ја планираме заедно, речиси 15 години, но јас си ветив дека тоа ќе го направам тогаш кога ќе има претстава, кога ќе има причина зошто „Иванов“ повторно да биде преведен и дека тогаш ќе може да ја приклучиме кон тоа издание првата верзија. Јас многу сакам да чепкам по библиотеки кога одам на гости. Така, во 2008 години, на една од пробите во Москва, во една домашна библитека го најдов Чехов и „Иванов“. Се изненадив кога во содржината видов „Иванов комедија“ и „Иванов драма“. Се разбира, знам дека постои првоизведена верзија на драмата од 1887, меѓутоа на нашите простори практично јас не знам дека се појавила печатена верзија на комедијата „Иванов“. За мене тоа беше огромна радост. Ние ја знаеме драмата „Иванов“ од 1889 и одеднаш гледаме еден монолог во четвртиот чин во којшто Иванов раскажува по онаа драматична кавга со својата сопруга Ана Петровна. Посебно возбудливо за мене беше што во првата верзија Иванов не се самоубива, туку практично умира од срцев удар, кажа синоќа на промоцијата на книгата Бузалковска.

Според неа, во книгата особено драгоцен дел се забелешките кон двете изданија.

Има писма на Чехов, преписки до брат му, до театарџиите и може да го видиме целиот процес на реобмислување на сижето, рече Бузалковска.

Според Драгица Најчевска, која има огромно искуство преведувајќи раскази и романи од руски на македонскии јазик, преведувањето драма бара специфичен приод.

Преведувањето на „Иванов“ комедијата и „Иванов“ драмата не беше едноставна работа. Од големо значење беше соработкката со Зоја, која како режисерка и професорка постојано се среќава со преводи во својата работа. Важно беше преводот да биде подостапен за изговарање на сцената од страна на актерите, а да не се изгуби ни најмалку суштината што тие ја содржат, значењето на тоа што го соопштуваат. Во преводот мораше да се изнајде најсоодветната, да се биде сигурен дека тој збор најлесно ќе го прифатат и актерите. Реткост е преводите на драмски текстови за претстава од страна на самите тетари да се објават подоцна во книга, кажа Најчевска.

[caption id="attachment_761574" align="alignnone" width="2000"] Сцена од „Иванов„ фото: Кире Галевски[/caption]

Писателот Гоце Смилевски беше еден од промоторите на изданието.

Со овие две верзии на „Иванов“ ние сме во голема предност пред светот, барем кога станува збор за ова дело. Ако ги погледнете сите автори од Западот кои се осврнуваат на „Иванов“ од Чехов, ќе видите дека голем дел од нив немаат познавање на рускиот јазик, тие имаат пристап исклучиво до драмата, а не до комедијата, кажа Смилевски.

На промоцијата говорше и актрот Ѓорѓи Јолевски кој го толкува ликот на Павел Кирилич Лебедев во „Иванов“.

„Иванов“ на Бузалковска е исклучително возбудлива претстава, многу современа и имагинативна. Нејзината заложба Чехов да биде поставен во МНТ е токму издавањето на оваа книга, кажа Јолевски.

„Иванов“ е првата поставена претстава на Чехов. Праизведбата била во 1887 година во театарот „Корша“, по која авторот направил корекции на текстот и неколку верзии, од кои најголемата промена била во доменот на жанрот – од комедија во драма – за изведбата во Александрискиот театар. Нејзиниот успех се должел на тоа што се однесувала на актуелните проблеми на руските интелектуалци во осумдесеттите години на 19 век. Според театролозите, во руската театарска и литаратурна критика не постои лик што предизвикал толкав број расправи, спорови и интерпретации како Чеховиот Иванов.

The post Ова издание ќе може да им послужи на некои други режисери, актери, драматурзи, театролози во нивното промислување на некои идни „Иванови“, кажа режисерката Зоја Бузалковска на промоцијата на книгата „Иванов 1887/1889: две верзии од Чехов“ appeared first on Република.