Јазот меѓу Макрон и Ле Пен се „топи“!

Слободан Томиќ

Франција во недела, 10 април треба да избере нов или старо нов претседател. Веќе е изборен молк во Француската република и тој ќе трае до недела во 20 часот кога ќе бидат затворени гласачките места.

Инаку пред првиот круг од претседателските избори закажани за в недела, разликата меѓу претседателот на Франција во заминување, центристот Емануел Макрон и кандидатот на екстремната десница Марин Ле Пен, кои се фаворити за вториот круг од изборите, се намалува, известуваат француските медиуми. Според француска изборна анкета, јазот меѓу Макрон и Ле Пен се „топи“!

За Макрон би гласале 26 проценти од Французите, што е пад од два проценти, додека Ле Пен би добила 22 отсто од гласовите. Медиумите пренесуваат дека пред една недела 20 проценти од гласачите би гласале за лидерот на партијата Национален собир. Лидерот на радикалната левица Жан-Лук Меланшон би добил повеќе гласови, 17 отсто, а пред една недела 15 отсто.

Според истата анкета, Макрон во вториот круг би ја победил Ле Пен со 53 проценти од гласовите, а таа би добила 47 проценти. Пред една недела тој сооднос беше 55-45 проценти од гласовите.

Другите кандидати би добиле помалку од 10 проценти.

Десничарскиот кандидат Валери Пекрес некогаш се сметаше за посериозен противник на Макрон, а кандидатот на екстремната десница Ерик Земур би добил девет проценти од гласовите. Екологистот Јаник Јадо би освоил околу пет проценти, а комунистката Фабиен Расел три проценти. Ана Идалго, градоначалничката на Париз, која е кандидат на социјалистите, би добила околу два проценти.

Во првиот круг ќе учествуваат вкупно 12 кандидати.

Порано политиката беше национален спорт во Франција. Една француска вечера тешко може да се нарече „успешна“ ако не заврши со тоа што гостите се спорат за тоа кој политичар е измамник, што е распродадено, што заслужува поддршка. Деновиве, разговорот за политика и особено гласањето – е поверојатно да предизвика галско кревање раменици или “боф“, како што велат Французите кога нешто не ги интересира.

Остануваат само неколку часа до првиот круг на гласање на претседателските избори во Франција, политичките страсти треба да достигнат “треска“. Наместо тоа, чувствата како она на Бландин доминираат во дискурсот – со загрижувачки импликации за кандидатите, особено францускиот претседател Емануел Макрон. Политичкиот амбиент во Франција е во надолен тренд со децении, но претседателските избори вообичаено беа оние на кои луѓето се појавуваа.

Анкетите предвидуваат рекордни 31 процент од гласачите со право на глас нема да излезат на гласање, додека повеќе од 27 проценти од гласачите се изјаснија дека ќе излезат и ќе го поддржат Макрон, кој е фаворит, во првиот круг на гласање. Една неодамнешна анкета сугерираше дека речиси половина од младите во Франција целосно ќе го “бојкотират“ и нема да излезат на гласање. Интересно е да се спомне дека младите во Франција покажуваат голема незаинтересираност на овие избори.

Многумина од маладата генерација е загрижена за спас на планетата и борба против сиромаштијата. Но, како и многумина од нив, тие не мислат дека изборната политика игра голема улога во постигнувањето на тие работи.

Читајќи ги и гледајќи ги француските медиуми наидов на изјавите: „Ни здодеа од политичарите, сите тие се лицемерни. Нема некој што се истакнува, без разлика дали е десно, лево, крајно десно или крајно лево“, констатираат младите во анкетите дадени на француските медиуми.

„Волонтирањето е многу, многу поевидентен начин како да им се помогне на луѓето“, негодуват младите, „но што се постигнува со излегување на гласање“, разочарано констатираат големиот број млади во Франција. Според нив, ако политичарите не го следат тоа, вашиот глас е бесмислен.

Можно ли е да се случи бојкот на младите на неделните избори во Франција?

Францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека влегол во претседателската кампања подоцна отколку што сакал, со тврдење дека социјалната програма на ривалката Марин Ле Пен е лага.

„Доцна влегов во кампањата. Сепак, влегов со победнички дух, а не со губитнички дух“, изјави Макрон, чиј реизбор за претседател на Франција на изборите во недела пред неколку седмици се сметаше за завршена работа.

Тој сè уште има предност пред ривалите, но таа предност сега се „стопи“ и е на работ на статистичка грешка.

Според анкетата на агенцијата BVA, Макрон би можел да освои 26 отсто од гласовите во првиот круг, Марин Ле Пен 23 отсто, а Жан Лук Меланшон 17,5 отсто. Ле Пен скокна во анкетите во претходните недели и се очекува да помине во вториот круг каде ќе се натпреварува со Макрон.

Макрон оцени дека доколку кандидатот на крајната десница Марин Ле Пен победи овој месец, нејзината социјална програма ќе ги избрка меѓународните инвеститори.

„Нејзината социјална програма е лага, бидејќи таа не ја финансира. Кога вели “Ќе ги зголемам пензиите“, се лаже, нема да го стори тоа. Нејзината програма ќе доведе до висока невработеност, бидејќи ќе ги избрка странските инвеститори, а буџетот нема да издржи. “Нејзините основни принципи не се променети: тоа е расистичка програма која има за цел да го подели општеството и е многу брутална“, рече Макрон.

За Макрон, кој се соочува со своите најголеми предизвици од крајната десница и крајната левица, апатијата на гласачите претставува закана. Не само што може да ги фаворизира неговите изборни ривали, кои можат да сметаат на мотивирани основи за да излезат за нив; им дава можност на неговите противници да го изгласаат неговиот очекуван реизбор како без легитимитет?

Многумина од нив веќе почнаа да го прават токму тоа, обвинувајќи го претседателот дека ја искористил војната во Украина за да избегне судир со своите противници. Макрон официјално ја објави својата кандидатура за реизбор пет недели пред изборите и едвај направи кампања, посетувајќи само неколку градови надвор од Париз како кандидат, повеќето од нив ги држат блиски сојузници.

Некои велат дека тој не ја игра својата улога во поттикнувањето здрава политичка дебата – и спречување на подлабока политичка криза.

„Ако нема кампања, ќе се постави прашањето за легитимноста на победникот“, предупреди Жерар Ларше, претседател на Сенатот и член на конзервативната партија Републиканци, во интервју за весникот “Фигаро“.

Заканувачкиот тон не го изгуби Макрон, кој три дена подоцна возврати: „Претседателот на Сенатот не треба да го кажува тоа.“

Некои од главните поддржувачи на Макрон не ја кријат својата нервоза поради очигледната незаинтересираност на гласачите за овогодинешната кампања и како главната противкандидатка на нивниот кандидат, Марин Ле Пен, би можела да ја искористи ситуацијата.

„Мораме да внимаваме кампот на гневот да не добие полна куќа“, рече еден од нив.

Незабележливата победа, исто така, би ризикувала да ги поткопа шансите Макрон да добие јасно мнозинство на парламентарните избори во јуни, осакатувајќи ги неговите напори да ги спроведе реформите во неговиот втор мандат.

Подемот на незаинтересираност на изборите…

„Тоа е телефонска кампања каде што ништо не се лепи“, рече поранешен министер од партијата на Макрон, Републиката во движење. „Ниту тоа што го кажува претседателот не добива внимание..“

Експертите велат дека апатијата на гласачите во Франција произлегува од истите извори на незадоволство што ги гледаме во многу западни демократии: чувството дека ништо не се менува, дека политичарите од кариера не го претставуваат народот и подемот на фрагментирани политички групи кои се повеќе заинтересирани за нивното ехо од реакциите и поддршките на социјалните медиуми отколку на државните избори.

Но, францускиот изборен систем, исто така, си има своја улога. Најважните ресори се пополнуваат со два круга на гласање, при што во вториот се избираат првите луѓе кои добиле гласови од првиот круг. Со децении тој систем ги држеше маргините. Дури и да се пробие “огнено оружје“ како Ле Пен во првиот круг, нејзините противници ќе се соберат за да ја блокираат во вториот.

Истото важи и за другите членови на нивната партија. Во 2017 година, на пример, Ле Пен се пласираше во вториот круг со 21 процент од гласовите. Не само што загуби од Макрон со речиси 2:1 разлика во вториот круг; на парламентарните избори што следеа, слична динамика ѝ даде на нејзината партија само шест од 577 места во домот.

„Јасно е дека голем дел од гласачите не се застапени во француските институции“, рече политичкиот академик Жан-Ив Дормаген. „Екстремно десничарскиот национален митинг на Ле Пен и нејзиниот крајно десничарски ривал веројатно ќе бидат речиси отсутни во парламентот и може да поттикне протестни движења надвор од институциите“.

Подемот на Макрон ја искомплицира сликата. Неговата надмоќ во 2017 година ги уништи изборните моќници на земјата во десниот и централно-левиот центар, што значи дека овој пат наоколу традиционалните партии во Франција се најзагрозени да бидат замрзнати.

Кандидатите за Социјалистичката партија и конзервативните Републиканци се очекува да добијат 10 проценти или помалку во првиот круг на гласање. Новата динамика ги фаворизира екстремите.

Ле Пен се очекува повторно да биде на второто место, со 21 отсто од гласовите, според анкетата на изборните пулови во Франција, на третото место ќе биде лидерот на крајната левица Жан-Лук Меланшон со 15 отсто, а Ерик Земур, поранешен новинар кој три пати бил осуден за поттикнување расна омраза, во нерешен резултат со Републиканците за четврто место со 10 отсто.

Гласачкото тело вели дека се „очекува тежок мандат..“

Хипотетички подемот на екстремизмите е добар за „шансите на Макрон во вториот круг“, доколку ги наведе гласачите на кои не им се допаѓа екстремизмот во Франција, да излезат да гласаат и во секој случај да го поддржат.

Францускиот претседател се обиде да го искористи заострувањето на гласачките места меѓу него и Ле Пен како повод да го поттикне ентузијазмот за гласањето – но тој останува и натаму силен фаворит, со 10 процентни поени пред Ле Пен во вториот круг.

Во меѓувреме, слабиот изборен ентузијазам веќе се користи за да се фрли сомнеж во неговата способност потоа да ја протурка својата агенда. Гласачкото тело вели дека се „очекува тежок мандат“.

„Одиме кон избори со високо ниво на протести, но тоа води до реизбор на актуелниот претседател. Тоа е чуден парадокс“, оценува Францускиот народ!

„Не знам каква форма ќе има опозицијата на Макрон, но сигурен сум дека тој ќе има вистински потешкотии во спроведувањето на реформите“, рече Жанбарт. Макрон вети дека ќе ја врати старосната граница за пензионирање и ќе ги реформира бенефициите за невработеност во неговиот втор мандат.

Екстремно десничарските и конзервативните кандидати веќе го обвинуваат Макрон за „крадење на изборите“. И Земур и Валери Пекресе од Републиканците ја користеа истата фраза.

„Погоден сум од споредбите меѓу кризата во САД и во Европа“, рече Жерар Ао, француски дипломат кој служеше како амбасадор во САД, мислејќи на сличностите меѓу политичкиот пејзаж во Франција и динамиката „во играта“ во САД пред нападот на Капитол Хил во 2021 година.

„Има иста маса на граѓани кои го отфрлаат системот и гледаат лоша игра и владеачки интереси во политиката. И потоа, тука е омразата што Макрон ја искажува кај луѓето. Има еден дел од населението, оние кои беа фатени во движењето Жолти елеци, тие имаат жестока омраза кон Макрон. Ова ќе биде засилено по изборите“, истакнува Жерар.

Веќе некои поранешни водачи на протестите велат ќе излезат на улица доколку Макрон биде реизбран. И со влијанието на војната во Украина, цените на горивото се веќе повисоки во Франција отколку кога Жолтите елеци демонстрираа за време на неговиот прв мандат.

„Ќе гласам за кој било освен за Макрон“, рече Мишел, пензионерка од Нормандија и поддржувач на Земур, која не сакаше да го каже своето презиме, бидејќи сите нејзини пријатели го поддржуваат Макрон. „Ако тој биде реизбран, тоа ќе започне како во Првата светска војна“.

Политиката на Макрон за Западен Балкан

За финале на ова анализа за неделните претседателки избори во Франција ќе ја истакнам „политиката на Макрон“ за Западен Балкан. Макрон го стави Западен Балкан во приоритетите на француското претседателство со ЕУ.

Претседателот на Франција, Емануел Макрон, изрази став дека е неопходно да се разјасни прашањето за европската перспектива за земјите од Западен Балкан и најави одржување на конференција посветена на овој регион во јуни годинава.

Макрон зборуваше за приоритетите на француското претседателство со Европската унија (ЕУ), кое започнува на 1 јануари 2022 година. Тој оцени дека Западен Балкан е повеќе од соседство на Европа, бидејќи е “во срцето на Европа“.

„Тој регион денес минува низ нови тензии. Историјата се враќа. Понекогаш се враќа трагедијата. Денеска имаме посебна одговорност кон Западен Балкан“, изјави францускиот претседател Емануел Макрон.

Тој објасни дека ЕУ треба да води политика на повторно ангажирање, но и инвестирање со цел „да се фаворизира економската интеграција на регионот; да се развие човечката размена, да се покрене прашањето за малцинствата присутни во регионот, но и да се бори против влијанието и манипулациите кои сакаат да ја дестабилизираат Европа преку Балканот“.

„Верувам дека оваа политичка и економска работа кон Западен Балкан е вистинска агенда за суверенитет за нашата Европа, бидејќи не можеме да изградиме мирна Европа во следните 50 години ако го оставиме Западен Балкан во сегашната ситуација. Тоа значи, разјаснување на неговата европска перспектива, реинвестирање во регионот и неговото единство и да имаме заедничка амбиција за децениите што доаѓаат“, рече Макрон.

Францускиот претседател се виде себеси како „кочница“ на процесот на проширување на ЕУ кон Западен Балкан.

Веднаш по изборот на чело на Франција, Еманул Макрон во 2017 година изјави дека проширувањето на ЕУ е невозможно без внатрешни реформи во европските институции. Истиот и поцврст став го искажа и во пресрет на самитот во Софија, кога ЕУ за прв пат по 15 години организираше самит со земјите од Западен Балкан.

Во октомври 2019 година го спречи отворањето на пристапните преговори меѓу ЕУ и Македонија и Албанија. Ова беше клучен момент за ЕУ, бидејќи Македонија веќе го реши билатералниот спор со соседна Грција и како резултат на тоа го промени името на државата.

Макрон не би требало и не треба да ја заборави целосната „жртва“ што ја даде Македонија задоволувајќи ги потребите на НАТО и ЕУ, и тоа уште од 1993,со промената на националното знаме на Македонија, бегалскиот коридор 1999 година и дадената несебично и,,сервилно,, од тогашните политичари територијата на Македонија,во акцијата интервенција на Косово,како и носењето на октроираните договори Рамковениот 2001 и Преспанскиот 2018, кој се единствени во светската политика, меѓународното право и дипломатија, оценуваат експертите како и консеквенците кои ги донесоа во државата истите договори,понатаму територијалната поделба на Македонија.Сега несебичната подршка на воведување на санкциите кон Русија во украинско-руската криза, без да добие „заштита“ од ЕУ и НАТО во делот на економските потешкотии, имајќи го фактот дека Македонија не е држава со силна финансиска потенција од сопствени ресурски, туку истата се задолжува за да ги „покрие“ дупките од финансиската криза и наметнатата блокада од Русија на увоз на енергенси од ова силна држава, за на крајот биде ставена исто така рамо до рамо во листата со најсилните држави на светот за најголеми непријатели на големата мечка Русија

Останува сепак да се надеваме Макрон биде реизбран за прв човек на Франција, и конечно ја крене „октроираната рампа“ која Бугарија ни ја наметна за започнување на преговори со Европската Унија, или и натаму Македонија ќе остане „слепото црево“ на Балканот!

Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.

Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.